Izox: o`yinchilar orqaga qaytib kelayonganlarida kolonnada birinchi turgan o`ng qo`lini tirsakdan bukub o`ng tomonga uzatib turadilar. Kaftlar yuqoriga qaragan xolda bo`lishi lozim.(3-rasm). 3-rasm

Xo`rozlar jangi-mazmuni:O`quvchilar asosan o`g`il bolalar teng ikki jamoaga bo`linadi.Diametri 2 m bo`lgan aylana ichida ikki raqib (xo`roz) qo`llarini orqaga qilib ,bir oyoqda tizza bukilgan holda turishadi vao`qituvchining signalidan keyin ular yelka urishtirib ,bir-birini doiradan chiqarishga harakat qilishadi.O`yinchilardan biri ikki oyoqda turib qolsa yoki doiradan chiqib ketsa yutqazgan hisoblanadi.O`yin hamma “xo`roz” bo`lgancha davom ettiriladi.
O`yin qoidasi:Qo`llarni yon yoki oldinga tushirish ,tizzalarni ishlatish mumkin emas.Raqib yiqilsa ,uni doiradan chiqarib yuborish harakatini qilmaslik lozim.Shuningdek boshni ishlatish yoki orqaga burilib xarakatqilish ham man etiladi.Xo`rozlarning turli xarakatlarini takrorlash esa o`yinning qiziqarli bo`lishini ta`minlaydi.O`yin asoosan chaqqonlik,epchillik va kuch sifatlarini taarbiyalashda xizmat qiladi.
Eslatish zarurki, “To`p kapitanga”, “ovchilar”, “soqchi”, “ko`z bog`lash”, “nishonga ur”, “to`p doirada”, “chavandozlar”, “doiraga tort”, “eshak mindi”,
“podachi”, “chillak” kabi harakatli o`yinlar va estafetali o`yinlar orqalino`quvchilarning jismoniy kamoloti,estetik zavqi xamda manaviy tushunchalarini boyitish lozim.
Yuqori sinf (VIII-IX) o`quvchilarning jismoniy jihatdan rivojlanishini etiborga
Olgan holda katta tanafuslar vaqtida va darsdan keyingi bo`sh paytlarida turli harakatli o`yinlarni tashkil qilish, “Quvnoq startlar” televizion o`yinlarni takrorlash, “Umid nixollari” sport musobaqalariga tayorgarlik jarayonlarida eng muxim bo`lgan harakatli o`yinlar orqali jismoniy sifatlarni tarbiyalash zarur bo`ladi.
Etirof etish lozimki, akademik-liseylarning deyarli barcha sinflarida (I-IX) jismoniy tarbiya darslari va ularda o`tkaziladigan harakatli o`yinlar umumtalim o`rta maktablardan farqi deyarli yo`q xisobi. Faqat turli yo`nalishlar (kasb –xunar) asosida bazi o`yinlarni ixtisoslashtirish mumkun bo`ladi.
Xulosa qilib aytganda maktab o`quvchilarining xarakatli o`yinlari mazmuni,ularni manaviy va jismoniy barkamolikka yetishish yo`lidagi tarbiyaviy jixatdan muxim omillaridir.Bu yo`lda shug`ullanuvchilarning yoshi, jismoniy xolati, jinsiga qarab o`yinlarni tanlash, o`takizladigan joylarni tayorlash, zarur asbob – uskunalar, buyumlar, jixozlar bilan taminlash asosiy faoliyatdir.SHu sababdan o`qituvchilar ayniqsa boshlangich va to`la o`rta sinflardagi harakatli o`yinlarning ijtimoiy pedagogik jixatlariga alohida etibor berishlariga to`gri keladi.
Yana bir tomoni shundaki, milliy qadryatlarimizni o`zida mujassamlashtirgan xalq milliy harakatli o`yinlardan ko`proq foydalanish lozim. Axolining sog`lom turmush tarzi va yashash madaniyati bilan bevosita bog`liq faoliyatlarni o`yinlar jarayonida yoshlarga singdirib borish xozirgi davr vazifalaridan biridir.
Tabiatning go`zal manzaralari, xayvonot va o`simlik dunyosi olamidagi betakror voqeliklar, xayotiy ifodalar va boshqa jarayonlarni aks ettiruvchi o`yinlar orqali tabiatni muxofaza qilish, ekalogik muvozanatlar,turli oziqlar, meva- sabzavotlarning insonlar uchun axamiyatli jixatlarini tanishtirish, kengroq bilim berishda xarakatli o`yinlarning o`rni xamda moxiyatlariga jiddiy etibor berish lozim bo`ladi.
Bo`lajak jismoniy tarbiya o`qituvchilari, sport turlari bo`yicha murabbiylar,ommaviy sog`lomlashtirish –sport tadbirlarini tashkil qiluvchi mutaxasislar va jamoatchi xodimlar maktab o`quvchilarining xarakatli o`yinlarini yaxshi bilish-lari kerak. Turli ananaviy bayramlar, nufuzli sport musobaqalariga tayorgarlik va ularni o`tkazishda milliy xarakatli o`yinlardan samarali foydalanish maqsadga muoviq bo`ladi.