Izojarayonlar



Download 0,67 Mb.
bet2/3
Sana18.02.2022
Hajmi0,67 Mb.
#455672
1   2   3
Bog'liq
Izojarayonlar

Boyl-Mariott qonuni: harorat oʻzgarmas boʻlganda berilgan massali gaz uchun gaz hajmining bosimga koʻpaytmasi doimiy kattalikdir: PV=const ( m=const; T=соnst dа). Boshqacha aytganda, gazning bosimi P ni hajmi Vga ko‘paytmasi oʻzgarmas kattalikdir.
PV - const - bu ifoda Boyl-Mariott qonunining matematik ifodalanishidir.
Gaz massasi m va temperaturasi T - o‘zgarmaganda, P bilan V orasidagi bog‘lanish grafik usulda teng yonli giperbola bilan tasvirlanadi. (1-rasm)

1-rasm
Boyl-M ariott qonuni tasvirlovchi egri chiziq o‘zgarmas temperaturaga tegishli bo‘lgani uchun bu egri chiziq deb yuritiladi. Ammo Boyl-Mariott qonuni taqribiy qonundir. Chunki real gazlar Boyl-Mariott qonuni beradigan natijaga qaraganda kamroq siqiladi. Biroq, uy temperaturasiga yaqin temperaturalarda va atmosfera bosimidan ko‘p farq qilmaydigan bosimlarda ko‘pchilik gazlar Boyl- Mariott qonuniga yetarli darajadagi aniqlik bilan bo‘ysunadilar.
Izobarik jarayon. Gey-Lyussak qonuni.
Doimiy bosimda gaz holatining o‘zgarishiga izobarik jarayon deyiladi. Agar gaz hajmi T0=273 К haroratda V0, Т haroratda esa V bo‘lsa, u holda gazlarning hajmiy kengayish koeffitsiyenti
β=
formula bilan aniqlanadi. Gazlarning issiqlikdan kengayishini o‘rgana turib, fransiyalik olim Gey-Lyussak (1778—1850) 1802-yilda doimiy bosimda gazlarning issiqlikdan kengayish koeffitsiyenti hamma gazlar uchun bir xil va u
β=
ga tengligini aniqladi.
Bu Gey-Lyussak qonunini ta‘riflash imkonini beradi: doimiy bosimda gazlarning ayrim massasini 1 K ga qizdirishda bu gazning hajmi Tо=273 К dagi gazning hajmidan 1/273 ga oshadi.
Qonundan ko‘rinib turibdiki, Т0 haroratdagi gazning hajmi V0 ni bilgan holda, T haroratdagi gazning hajmi V ni aniqlash mumkin:
V = V0(1+βΔТ).
T0=273 К, β =(1/273)К-1 ekanligini hisobga olgan holda, ixtiyoriy haroratdagi gazning hajmi V = V 0βT ga tengligi topiladi va bu tenglamani quyidagicha yozish mumkin:
V/V= T/Т0
Doimiy bosimda gaz hajmining haroratga bog‘liqlik grafigi 2-rasmda berilgan.

2-rasm

Download 0,67 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish