Izlanishlar, yechimlar

UMUMIY O‘RTA TA’LIMNING
DOLZARB MUAMMOLARI

---

XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
XALQ TA’LIMI:
MUAMMOLAR, IZLANISHLAR, YECHIMLAR
Ayubxon RADJIYEV, 
A.Avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarni 
belgilash ilmiy-tadqiqot instituti direktori, PhD
Farxod KARIMOV, 
A.Avloniy nomidagi xalq ta’limi muammolarini o‘rganish va istiqbollarni 
belgilash ilmiy-tadqiqot instituti direktor o‘rinbosari, DSc
UNESCO, UNICEF, JAHON BANKI VA IQTISODIY 
HAMKORLIK VA TARAQQIYOT TASHKILOTINING “TA’LIMNI 
TIKLASH SABOQLARI: COVID – 19 PANDEMIYASI 
SHAROITIDA TA’LIM SOHASIDAGI VAZIRLIKLARI O‘RTASIDA 
O‘TKAZILGAN SO‘ROVNOMA”
NATIJALARI BO‘YICHA HISOBOT TAHLILI

---

26
A.AVLONIY NOMIDAGI XALQ TAʼLIMI 
MUAMMOLARINI O‘RGANISH VA ISTIQBOLLARINI 
BELGILASH ILMIY-TADQIQOT INSTITUTI
Mazkur hisobot Birlashgan Millatlar Tashkilotining UNESCO, UNICEF, 
Jahon banki va Iqtisodiy hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti tomonidan 143 ta 
rivojlanayotgan davlatlarda COVID – 19 pandemiyasi sharoitida ta’lim tashkil 
etish holati bo‘yicha o‘tkazilgan so‘rovnoma natijalari va tahliliga bag‘ishlangan. 
So‘rovnomada ishtirok etganlarning 50 foizga yaqinini 17 yoshli aholi tashkil 
etganini qayd o‘tish lozim.
So‘rovnomalar 3 bosqichda tashkil etilgan. Uchinchi bosqichdagi so‘rovnoma 
natijalari hamda tahlillari asosida mazkur hisobot shakllantirilgan. 
So‘rovnoma savollari ta’limning to‘rtta bosqichini qamrab olgan: 
maktabgacha ta’lim, boshlang‘ich ta’lim, tayanch o‘rta ta’lim, o‘rta ta’lim. 
Hisobot Kirish, 7 ta bob va xulosadan iborat
.
KIRISH
Kirish qismida COVID – 19 pandemiyasi sharoitida maktablarning yopilishi 
natijasida yo‘qotilgan vaziyatlar monitoringi va uning yumshatilish jarayonlari 
holati umumiy tahlil qilingan.
Tahlillarga ko‘ra, pandemiya boshlanishi bilan maktablarni yopish intensivligi 
vaqt o‘tishi bilan rivojlanib borgan, ammo bu ko‘rsatkich mamlakatlar o‘rtasida 
ham sezilarli darajada farq qilgan.
Bu quyidagilarda ko‘ringan:
1. Maktablarning yopilishi va ta’limni tashkil etish: 2020-yilda maktablar, 
butun dunyo bo‘ylab to‘rtta ta’lim bosqichi ham yopilgan. Daromad darajasi 
yuqori bo‘lgan davlatlar 53 kun, daromadi o‘rtachadan past bo‘lgan davlatlarda 
115 kunga maktablar yopilgan.
Maktab ta’limida yo‘qotishlarning oqibatlarini kamaytirish uchun 
mamlakatlar turli xil o‘qitish usullari, shu jumladan, to‘liq masofaviy yoki gibrid 
ta’lim, shuningdek, boshqa choralarni qo‘llagan. Masalan, 41% davlatlar o‘quv 
yili muddatini uzaytirgan bo‘lsa, qolgan 42%i o‘quv reja va dasturlarni sharoitga 
moslashtirishgan.
2. Ta’limni baholash: Dastlabki tahlillarga ko‘ra, maktablarning yopilishi 
o‘quvchilarning o‘qish darajasiga keskin ta’sir etgan. Bunday nomutanosib ta’sir, 
asosan, sharoiti og‘ir oilalarning bolalari, masofaviy ta’lim olish imkoniyatlari teng 

---