Izbullaeva indd

Ж
алолиддин
 Р
умий
 
асаРлаРида
 
юксак
 
маънавиятли
 
шахс
 
таРбияси
 
52
Ўзининг ақли қосирлиги туфайли “Маснавий”га тош отув-
чиларга жавобан Румий шундай дейди:
То қиёмат солгай ул Қуръон нидо:
Эй жаҳлга жонни этганлар фидо!
Сиз мени афсона, эртак билдингиз,
Мунча куфру мунча иғво қилдингиз.
Таъналардан балки ҳосил бўлди шул:
Сиз эмишсиз фонию афсона ул...
Ҳар нафас ёдимдадир панди Ҳаким,
Таъналарга зарра парво этмагум...
154
Румийнинг жавобидан шу нарсани англаш мумкинки, кўз-
ланган мақсад сари дадил қадам ташлаш, йўлда учрайдиган ҳар 
қандай ғовдан қўрқмаслик ва уларга нисбатан “фикрга қарши 
– фикр, ғояга қарши – ғоя, жаҳолатга қарши – маърифат”
155
 
билан жавоб бериш лозим. Ҳақиқатан ҳам, “энг буюк жасорат 
– бу маънавий жасорат”
156
 
ҳисобланади. Айни пайтда “ёш ав-
лоднинг маънавий олами дахлсизлигини асраш учун биз ни-
маларга таяниб – суяниб иш олиб боришимиз керак?…”
157
де-
ган саволга Румий ижодидан, унинг қарашларидан ҳам жавоб 
топиш мумкин, чунки Румий ижоди бизга маънавий поклик 
ҳақида тушунча бериб, маънавий таҳдидлардан (ахлоқсизлик, 
вайронкорлик, бузғунчилик ғояларидан) огоҳ этади ва унга 
қатъийлик билан қарши курашишга ундайди. Зеро, маънави-
ятга қарши қаратилган ҳар қандай тажовуз, таҳдид ўз-ўзидан 
мамлакат хавфсизлиги, унинг миллий манфаатлари, жисмо-
нан ва маънан соғлом авлод келажагини таъминлаш йўлидаги 
жиддий хатарлардан бирига айланиши ва охир-оқибатда жа-
миятни инқирозга олиб келиши мумкин. 
“Маснавий”нинг тўртинчи китоби 
“Маснавий” “манзил-
ларининг энг гўзали, суду самарларнинг энг буюги томон тўр-
тинчи сафардир”, яъни тўртинчи китоб “Жонларга фароғат бу, 
баданларга шифо...” бўлгани каби маънавият “Солиҳ бадан-
ларнинг ҳаракатларига, соликларнинг хоҳиш-истакларига 
бензар”, – дейилади
158
ва “Маснавий” “Бизга боққан, биз билан 
154
Ўша жойда. –Б. 370.
155
Ислом Каримов. Юксак маънавият – енгилмас куч. –Т.: Маънавият, 2008. 
–Б. 119.
156
Ўша жойда. –Б. 159.
157
Ўша жойда. –Б. 115.
158
Жалолиддин Румий. Маснавийи маънавий / Форсийдан Ўзбекистон халқ 
шоири Жамол Камол тарж. –Т.: “MERIYUS” XHMK, 2010. –Б. 387.

---

1-БОБ. Жалолиддин Румий шахси ва илмий меросини ўрганишнинг педагогик асослари
53
дийдорлашганларга – нур, келажак авлодларимиз, фарзанд-
ларимизга – хазина”, – дея таъриф келтирилади. Китобда 
“Воиз”, “Қалтис ҳаракат”, “Беномус хотин”, “Хушбўй ҳидлардан 
ўзидан кетган одам”, “Амал билан насиҳат этмоқ сўз ила ўгит 
бермоқдан афзалдир”, “Тарозунинг тоши”, “Иброҳим Адҳам 
қиссаси”, “Сув саси”, “Бир шоир қиссаси”, “Аҳмоқнинг жавоби су
-
кут”, “Мажнуннинг нортуяси”
каби ҳикоятлар келтирилган.