Ызбекистон республикаси олий ва ырта

 
Xarajatlar bashorati. 
Bo‗lim ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot tannarxini 
hisoblash bilan tugallanadi. Bo‗limga ishlab chiqariladigan mahsulot kalkulyasiyasi 
va ishlab chiqarish xarajatlari smetasining barcha muddatlari bo‗yicha hisoblar ilova 
qilinadi. Moddiy resurslarga bo‗lgan talabni jadval shaklida berish mumkin

---

105 
Biznes-rejada material-xom ashyo va yoqilg‗i-energetika resurslarini sotib 
olish shartlari, etkazib beriladigan resurslarning nomenklaturasi, muddatlari va bahosi 
nuqtai nazaridan ta‘minotchilarning ishonchliligini ko‗rsatib o‗tiladi.
Mahsulotni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari smetasi 9.3-jadval shaklida 
rasmiylashtirilishi mumkin. 
9.3-jadval. 
Ishlab chiqarish xarajatlari smetasi. 
Davrlar bo‗yicha ko‗rsatkichlar miqdori 
200___y. 
200___y. 
200_
y. 
I
chora
k 
II
chora
k 
III 
chor
ak 
IV 
chora
k 
I 
yari
m 
yil 
II 
yari
m 
yil 
Moddiy xarajatlar 
Ish haqi bo‗yicha xarajatlar 
Ijtimoiy maqsadlarga 
to‗lovlar 
Asosiy vositalar 
amortizatsiyasi 
Boshqa xarajatlar 
Xarajatlar elementlari 
bo‗yicha ja‘mi 
Doimiy xarajatlar 
O‗zgaruvchan xarajatlar 
Izoh:
1. Doimiy xarajatlaga quyidagilar kiradi: amortizatsiya, bino ijarasi, 
kreditlarbo‗yicha foizlar, vaqtbay ish haqi va sug‗urta to‗lovlari, ma‘muriy 
xarajatlar va x.k. 
2. O‗zgaruvchan xarajatlar - bu xom ashyo, materiallar, texnologik yoqilg‗i, el-
ektr energiyasi, ishbay ish haqi va x.k. 
Qisqa xulosalar 
Biznes-rejaning «Ishlab chiqarish rejasi» bo‗limi vazifasi korxonaning 
belgilangan muddatda kerakli mahsulotni kerakli miqdorda ishlab chiqarish 
imkoniyatlarini asoslab berishdan iborat.
Ishlab chiqarish rejasi ishlab chiqarish jarayonini bayon qilish, korxonaning 
ishlab chiqarish quvvatlari va resurslar ta‘minotini asoslab berish, ishlab chiqarish 
rejasi ko‗rsatkichlarini hisob-kitob qilishni qamrab olishi lozim. 
Ishlab chiqarish rejasini ishlab chiqarish quvvatlari bilan ta‘minlanganligini 
asoslab berish, ishlab chiqarish muddatining davomiyligi, ishlov beriluvchi detallar 
hajmi va operatsiyalar yig‗indisi kabi hisob-kitoblarni nazarda tutadi. 
Ishlab chiqarish dasturining asoslanganligi moddiy va xom ashyo resurslariga 
ehtiyojlar bilan mustahkamlanadi. Bunday hisob-kitoblarni ulardan foydalanish 
samaradorligini, shuningdek, xarid qilish va moliyalashtirish manbalarini hisobga 
olgan holda amalga oshirish zarur. 

---

106