Ызбекистон республикаси олий ва ырта

Informatika bo‘yicha darsdan tashqari mashg‘ulotlar vazifalarini tashkil etish prinsiplari

Kompyuterning paydo bo‘lishi informatika bo‘yicha darsdan tashqari mashg‘ulotlarga keng imkoniyat ochadi, o‘quvchilarni qobiliyatlarining rivojlantirishga imkon beradi va quyidagi maqsadlariga o‘z oldiga qo‘yadi:

• 
  hayotiy va mehnat faoliyatiga tayorlash;
  
• 
  aniq ilmiy sohada faoliyat va fikrlashning asosiy uslublarini o‘zlashtirish.
  

Informatika bo‘yicha darsdan tashqari mashg‘ulotlarni belgilashda ularning foydali uslubini ishlab chiqish uchun darsni tashkil etish va boshqa turlar bilan o‘zaro bog‘liq bo‘lgan ba'zi bir umumiy talablar mavjud.

Informatika bo‘yicha darslar, darsdan tashqari mashg‘ulotlar va ixtiyoriy darslarini tashkil etish shakllari va uslublari mazmunidagi izchillik informatikani o‘qitish maqsadlari, o‘quvchilarni har tomonlama rivojlantirish va tarbiyalash orqali belgilanishi kerak.

Yuqorida bayon etilgan informatika bo‘yicha darsdan tashqari mashg‘ulotlar maqsad va vazifalarini e'tiborga olib, darsdan tashqari mashg‘ulotlarlarning mohiyatini aniqlash va tashkil etishga xarakterli bo‘lgan uslubiy va maxsus prinsiplarini ko‘rib chiqamiz.

Informatikani o‘qitishda tarixiy materialdan foydalanish prinsipilari umumta'lim maktabida yaxshi qabul qilinadi. Tarixiy material yaxshi esda qoladi; informatika rivojlanish tarixi asosiy fikr va uslublarining shakllanishiga xizmat qiladi. Fan tarixi uning harakatlanuvchi kuchini ko‘rishga, insonning ilmiy ongi va amaliy faoliyatining o‘zaro bog‘liqligini kuzatishga imkon beradi. Bu o‘quvchilarning diallektik- materialistik dunyo qarashi va ilmiy fikrlashining shakllanishiga yordam beradi.

Informatika darslarida tarixiy materiallardan foydalanishning bir necha turlarini keltiramiz.

1. Informatika tarixiga epizodik ekskursiya: birinchi uslublar, tarixiy vazifalar va ularni EHM yordamida yechish uslublari.

2. Informatika va kibernetika sohasidagi taniqli olimlarning hayoti va ijodini ko‘rib chiqish. (yershov A.P, Lebedev S.A., Jitomirskiy V.G va boshqalar)

3. Aniq davrda olingan natijalarni ko‘rib chiqish. (yangi turdagi kompyuterning paydo bo‘lishi, yangi dasturiy atamaning paydo bo‘lishi va boshqalar.)

4. Informatika, kibernetika va dasturlash haqida fikrlar, hamda informatika va dasturlash sohasidagi buyuk olimlar fikri.

O‘quvchilarda vatanparvarlik xissini shakllantirish uchun qadimgi Sharq buyuk olimlarining ilmiy natijalari bilan tanishtirish kerak (al Xorazmiy; al Beruniy). O‘zbekistonda kibernetikaning rivojlanishini bolalar qiziqib eshitadilar.

Informatikani o‘qitish va darsdan tashqari mashg‘ulotlarni tashkil etishning asosiy prinsiplaridan biri bu ijodiy vazifalarni yechish, loyihalashtirish, konstruktrlash va modellashtirish uchun EHMdan foydalanishdan iborat. Bunday vazifalarni yechish va dasturlash tilida dastur yozish o‘quvchilarda mustaqil ishlash malakasini oshiradi.

Informatika bo‘yicha darsdan tashqari mashg‘ulotlari tashkil qilish uchun bir necha mavzularini keltiramiz.