Ызбекистон Республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

15.2. Issiqlik quvurlari kanallari haqida ma`lumotlar 
Kanallar  hozirgi  vaqtda  yig`ma  temir  betonlardan  tayyorlanmoqda.  Yer  osti 
suvlaridan  himoya  qilish  maqsadida  kanalniig  yuza  qismi  saqich  va    unga 
yopishtirilgan  suv  o`tkazmaydigan  maxsus  material  bilan  qoplangan.  Kanal  ichiga 
tushib qolgai  namliklarni  chiqarib  tashlash  maqsadida  kanal  asosi 0,002 nishablikda 
qilinadi. 
Kanal  yuzalari  izolyatsiya  qilinganiga  qaramasdan  shuni  aytish  mumkinki 
tuproq  tarkibidagi  namlik  kanalga  baribir  ma`lum  miqdorda  sizib  kiradi  va  havo 
namligini  to`yintiradi.  To`yingan  havo  kanal  ichki  yuzasiga  tegib,  tomchilarga 
aylanadi va quvur izolyatsiyasiga tushib uni ishlash muddatini kamaytirishi mumkin. 
O`tib  bo`ladigan  kanallar  esa  ishlatish  uchun  ancha  qulay, ta`mirlash ishlarini 
amalga oshirish ham oson. Lekin umumiy qiymati jihatdan ancha qimmatta tushadi. 
Shuning uchun bunday kanallarni qurish faqat  o`ta muhim tizimlar va boshqa turdagi 
injinerlik inshootlari bilan issiqlik tarmog`i quvurlarini birgalikda yotqizish mumkin 
bo`lgandagina qo`llash   maqsadga   muvofiqdir.    
Har      xil      kommunikatsiyalar      birgalikda  qo`yilgan,  o`tish  mumkin  bo`lgan 
kanallarni kollektorlar deb ataladi. O`tib bo`ladigan kanallar (kollektorlar) tabiiy yoki 
sun`iy  ventilyatsiya  tizimlari  bilan  jihozlanadi.  Bu  ventilyatsiya  kanaldagi  havo 
haroratini  40-50  °S  dan  oshib  ketmasligini  taminlaydi.  Kanal  30  V  gacha  bo`lgan 
elektr  yoritgichlar  bilan  ta`minlanadi.  Telefon  aloqasi  mavjud.  Kanalning  past 
qismlariga  suv  chiqarib  yuborish  tizimlariga  ulangan  maxsus  joy  qilinadi.  Kanalda 
yig`ilib  qolgan  namlik  nasos  yordamida  yoki  o`z  xarakati  orqali  kanaldan  chiqarib 
yuboriladi. 
Kanal  o`lchamlari  unda  joylashgan  tizimni  ta`mirlashga  qulay  qilib  tanlanadi. 
Kanalning o`tish kengligini eng kichigi bilan 700 mm balandligini esa 2 m dan kam 
bo`lmagan  (balkagacha  1,8  m  ruxsat  beriladi)  o`lchamda  qabul  qilingan.  Har  200  - 
250 m masofada kanalga tushish uchun mahsus kopqoqlar qo`yiladi. 
O`tib  bo`lmaydigan  kanallar  odatda  diametri  500  -  700  mm  gacha  bo`lgan 
issiqlik uzatuvchilar uchui ishlatiladi.