Ызбекистон Республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

 
 

---

 
155 
17.2. Yoqilg`i energiyasidan foydalanish istiqbollari. 
Geotermal  energiya  issiqlik  ta`minotida  issiq  suv  ko`rinishida  va  bug` 
ko`rinishida  bizning  respublikamizda  ham  boshqa  davlatlarda  ham  (Kamchatkada, 
shimoliy  Kavkazda,  Qozog`istonda,  Vengriyada,  Amerikada,  Yangi  Zelandiyada) 
ishlatiladi. Geotermal energiyani bevosita ishlatish atrof muhitga ta`sir etmaydi. Uni 
ishlatishni  esa  umumiy  miqdorining  chegaralanganligi  va  tarkibining  agressivligi 
qiyinlashtiradi. 
Issiqlik  bilan  ta`minlashda,  hozirgi  vaqtda  bizning  respublikamizda,  boshqa 
davlatlarda,  ishlab  chiqarishning  ikkilamchi  energiyalari  sanoat  korxonalarida 
ishlatilib kelinmoqda. 
Sanoat  korxonalarida  ikkilamchi  energiya  odatda  asosiy  mahsulot  ishlab 
chiqarishda  -  yo`lakay  hosil  bo`ladi.  Ularga  qo`yidagi  energiyalar  kiradi:  fizik 
issiqlik,  mahsulot  va  chiqindilarning  ortiqcha  bosimi,  shu  bilan  birga  yonayotgan 
qoldiqlar.  Shunday  energiyalar  hisobiga  issiqlik  va  elektr  energiyasini  olish  sanoat 
korxonalarini energetik ko`rsatgichlarini oshiradi. 
Issiqlik  ta`minoti  uchun  elektr  energiyasidan  asosan  kapitalistik  davlatlar: 
AQSh,  Kanada,  Shvetsiya  va  boshqa  davlatlarda  foydalaniladi.  Bu  o`ziga  yarasha 
qulayliklarga ega. Ishlatishga  oson, hisoblashga va o`lchashga  oson va x. k. Lekin 
elektr  energiyasini  olish  qimmat  bo`lganligi  tufayli  bizning  respublikamizda 
bundan isitishda juda kam miqdorda foydalaniladi. 
Keyingi  vaqtlarda  issiqlik  bilan  ta`minlashda  yadro  va  quyosh  energiyasidan 
foydalanish borasida juda ko`plab ishlar qilinmoqda. Yadro energiyasida ishlaydigan 
asosiy  manbaalari  atom  IEM  va  atom  qozonlari  bo`lib  ularni  yirik 
markazlashtirilgan  issiqlik  (manbaalarini)  bilan  ta`minlashda  ishlatish  maqsadga 
muvofiqdir. 
Quyosh  energiyasi,  energiya  sifatida  juda  ko`p  afzalliklarga  ega:  bekorga 
olinishi,  ekologik  tozaligi  va  x.  k.  Shuning  uchun  bu  energiyadan  xalq  xo`jaligida 
foydalanish bizning respublikamiz uchun muhim ahamiyat kasb etadi.