Ызбекистон республикаси +ишло+ ва сув хыжалиги вазирлиги

Bilaman 

Bilishni xohlayman 

Bilib oldim 

Respublikamizda  bo`z  tuproqlar 

tarqalgan.  Och  tusli,  tipik  va  to’q 

tusli.  Ular  bir-biridan  tarkibidagi 

oziq  elementlar  miqdorini  kam 

ko`pligi  bilan  farqlanadi.  Gumus 

eng  aniq  usul  Tyurin  usulida 

organik 

modda 

tarkibidagi 

uglerodni    bixromat  kaliy  bilan 

oksidlab 

va 

qo’lgan  xromat 

angidridni Mor tuzi bilan titrlashga 

asoslangan. 

Gumus 

tuproqdagi 

organik  moddani  gumunifikasiya 

jarayoniga uchrashida hosil bo`ladi

 

Qanday  yo`l  bilan 

tuproq 

tarkibidagi 

gumus 

miqdorini 

oshirish mumkun

 

Tyurin usuli eng aniq 

va  tezkor  ekanligini. 

Gumus 

organogen 

elementlardan  tashkil 

topganligi  (H,O,C,N) 

Gumus-fulfokislota, 

gumin,  gumatlardan 

iborat.

 

---

 

2HgK

2

L

4

  + 3KOH +NH

3

  ------NH

2

IHg

2

O +7KL +2H

2

O 

Kerakli  asob  va  rtaktivlar:  texnik  tarozi,  250  ml  hajimli  konussimon 

kolbalar,  filtr  qogoz,  olchov  silindri,  20  ml  hagimli  pipetka,  50ml  yoki  100ml 

olchov kolba,  FEK,  KCI  ning 1%  eritmasi,  signet  tuzining 50%  eritmasi,  Nessler 

reaktivi HgK

2

L

4

. 

Ish  tartibi.  10  g  tuproqni  tarozida  tortib  olib,  hajmi  150  mi  li  konussimon 

kolbbaga  solinadi,  uning  ustiga  1%  KCI  eritmasidan  100  ml  quyib  5  minut 

aralashtiriladi  va  18-20  soat  tinch  qoldiraladi.  Shundan  song  chayqatilad  va 

filtrlanadi.Filtratdan pipetka yordamida 5-10-20ml  yoki 40 ml  olchab olib, 100ml 

olchov  kolbaga  solinadi.  Unga  2  ml  signet  tuzi  eritmasidan  quyiladi(signet  tuzi 

qoshimasi  eritmadagi  kalsiy  va  magniy  tuzlari  chokmaga  tushishi  mumkin), unga 

olchov  kolbasining  3\4  qismigacha  suv  va  2  ml  Nessler  reaktividan  qoshiladi, 

olchov  kolbasining  belgisigacha  suv  toldiriladi,  kolba  biroz  chayqatiladi  va 

kalorimetr orqali koriladi.                                       

Hisoblash yoli      X =   a   x 1000 mg/kg /   N x   T 

x- namunadagi NH

4

 miqdori, mg\ kg tuproqda; a- NH

4

 miqdorini hisoblash uchun 

(bir  gektardagi  tuproq  haydov  qatlamining  massasi  4 000 000  ga  kopaytirilib, 

1 000 000 ga bolinadimg ni kg aylantirish uchun). 

Malumki, 1 ga erning sathi S= 10 000 m

2

, ortacha haydov qatlami 0,30 sm 

olinadi,  1  m

3

  tuproqning  solishtirma  ogirligi  -1200  kg  ga  teng,  bularning 

hammasini  bir-biriga  kopaytirib  chiqqan  3600  tonna  yoki  3 600 000  kg  ni 

yaxkitlab 4 000 000 kg hosil qilinadi