Ызбекистон Республикаси Давлат соли= =ымитаси


Mazmuni bo‘yicha tushunchalar olti turga (konkret, abstrakt



Download 4,95 Mb.
Pdf ko'rish
bet68/166
Sana15.01.2022
Hajmi4,95 Mb.
#366762
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   166
Bog'liq
Давронов-Фалсафа 2020

Mazmuni bo‘yicha tushunchalar olti turga (konkret, abstrakt, 

musbat, manfiy, nisbatdosh, nisbatsiz) bo‘linadi: 

 

Mazmuni bo‘yicha tushunchalarning turlari 



Misollar 

Konkret  (aniq)  tushunchalarda  predmet 

o‘zining  belgilari  bilan  birgalikda  fikr 

qilinadi. 

uy”,“guldon”, traktor 

Abstrakt  (mavhum)  tushunchalarda  pred-

metning belgilari undan fikran ajratib olinib, 

alohida aks ettiriladi. 

“oq”,“bosim”, qo‘rquv” 

Musbat (ijobiy) tushunchalarning mazmunida 

predmet unga xos bo‘lgan belgilar orqali fikr 

qilinadi. 

“aqlli”,“uyli”, 

hunarmand” 

Ayiruvchi 

tushuncha 

shunday 

sinf 


(umumiy)  tushunchasiki,  unda  aks  etgan 

belgilar  shu  sinfning  har  bir  predmetiga 

xosdir. 

Fan, non. 

To‘plovchi tushuncha ham sinf (umumiy)  

tushunchasi  bo‘lib,  u  aks  ettirgan  belgilar 

shu  sinfni  (umumiylikni)  tashkil  etuvchi 

har bir predmetga taalluqli bo‘lmaydi. 

Qo‘shin, o‘rmon. 

Bo‘sh  hajmli  tushuncha  real  voqelikda 

mavjud  bo‘lmagan,  lekin  tushunchada 

ifodalanadigan  buyum  va  hodisalarni  aks 

ettiradi. 

Uchar gilam, kentavr, 

simob dengizi. 



396 

Manfiy (salbiy) tushunchalarning mazmunida 

predmet  unga  xos  bo‘lmagan  belgilar  orqali 

fikr qilinadi. 

“aqlsiz bola”, “hayosiz 

odam”,“kuchsiz 

jangchi”, “foydasiz ish” 

Nisbatdosh tushunchalar esa zaruriy ravishda 

bir-birining  mavjud  bo‘lishini  taqozo  qila-

digan,  biri  orqali  boshqasini  bilish  mumkin 

bo‘lgan  predmetlarni  yoki  ularning  belgi  va 

hususiyatlarini aks ettiradi. 

“ustoz va shogird”, 

“qattiq va yumshoq”, 

“sevinch va qayg‘u” 

Nisbatsiz  tushunchalar  zaruriy  ravishda  bir-

birining  mavjud  bo‘lishini  taqozo  qilmay-

digan,  nisbatan  mustaqil,  alohida  mavjud 

bo‘lgan predmetlarni aks ettiradi. 

“ustoz va shogird”, 

“qattiq va yumshoq”, 

“sevinch va qayg‘u” 

 

Tushunchaning  mazmuni  va  hajmi  uzviy  bog‘liq  bo‘lib,  bu 



bog‘liqlik  teskari  nisbat  qonunida  ifodalanadi.  Bu  qonunga  ko‘ra 

tushunchaning  hajmi  keng  bo‘lsa,  uning  mazmuni  tor  bo‘ladi  va 

aksincha, tushunchaning hajmi tor bo‘lsa mazmuni keng bo‘ladi. 

Tushunchaning  mazmuni  va  hajmi  o‘rtasidagi  teskari  nisbat 

qonuni  tushunchalar  bilan  olib  boriladigan  qator  mantiqiy  amallar 

asosida yotadi. 

 


Download 4,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   64   65   66   67   68   69   70   71   ...   166




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish