Ызбекистон республикаси давлат жисмоний тарбия ва спорт +ымитаси

Тезкорлик қобилиятларини ривожлантириш учун 
қ
уйидаги махсус машқлардан фойдаланилади: 
 
1. Турган ҳолда ёки қўлни ерга тираб турган ҳолда 
мустақил ва тренировка макети билан бажариладиган усуллар 
учун ёндоштирувчи машқлар. 
2. Шерик билан бажариладиган машқлар: 
- ким узиш машқлари; 
-техниканинг айрим элементларини тез бажариш 
машқлари; 
- қарама—қарши ва такрор хужумлар билан 
бажариладиган машғулотлар. 

---

25 
1.5. Максимал кучланиш услуби 
Курашчининг кучи деб, рақиб қаршилигини мушаклар 
кучи билан енгиш қобилиятига айтилади. 
Мушакларнинг максимал кучланишини юзага келтириш 
билан (мушакларнинг таранг туриши ва бўшаши) куч 
қобилиятларини ривожлантириш ва такомиллаштириш 
мумкин. Шунинг учун ҳам кучни тарбиялаш методикаси 
бундай ҳолатларда мушакларни мақсадни бажаришда шароит 
яратилишига қаратилган. 
Курашчи рақиб билан бевосита рўпара бўлганда 
сарфлайдиган кўпчилик ҳаракат тезкор — кучлилик ёки 
динамик ҳолатда бажарилади. Аста секин бор куч билан ушлаб 
туриш ёки ҳаракатсиз зўр бериш мушакларни ўзгартирмай 
туриш ёки изометрик режимда куч кўрсатяпти деб 
тушунилади. Шундай қилиб, курашчининг асаб—мушак 
системаси ҳам динамик, ҳам статик ҳаракатга тайёр бўлиши 
керак. Беллашув пайтида мушакларнинг «Отилиб чиққан куч», 
бошқача қилиб айтганда қисқа вақт ичида максимал куч 
кўрсата олиш қобилияларти алоҳида аҳамият касб этиб, у 
курашчига беллашувда рақибидан устунлик имконини беради. 
Таниқли полвонлар фақат жисмоний тайёргарликнинг 
юксак ривожланиш даражаси ва техника усуллари бойлигига 
эга бўлиб қолмай, балки ўз вақтида катта куч кўрсата олиш 
қобилиятлари билан ҳам ажралиб турадилар. 

---

26 
Кўп сонли тадқиқотчиларнинг натижалари мушак 
массасини айтарли юксалтирмай ёки уларни юксалтирган 
ҳолда кучни ривожлантириш мумкинлигини кўрсатмоқда. 
- мушак массасини кўп оширмай кучни ривожлантиришга 
қаратилган машғулотларда иложи борича катта юк билан кам 
такрорлаган ҳолда (1—3 марта) ва ҳаракатлар ўртасида дам 
олиш оралиғини оширган ҳолда ишлаш керак; 
- мушак массасини ортирган ҳолда кучни 
ривожлантиришга қаратилган машғулотларда оғирликни 
кўпайтирган ҳолда ишлаш зарур — курашчи кўтарадиган 
юкнинг 50 фоизи 8—10 марта қайтарилади. 
Беллашувдан кейин тезда кучни учун машқ бажариш 
тавсия этилмайди. Аммо дам олиш ун дақиқадан ошмаслиги 
зарур, йўқса организм совийди.