Iymon qo'shigi

(3^2T)Detallarni plastik deformatsiya usulida ta'mirlash

Detallarni plastik deformatsiyalash usulida (bosim ostida) ta’mirlash detal materialining plastiklik xususiyatidan foydalanishga asoslangan. Metallning plastikligi deganda, ma’lum sharoitda va kuch ta’sirida butunligi buzilmasdan qoldiq deformatsiyani qabul qila olish xususiyati tushuniladi.

Detallarni bosim ostida ta'mirlashda deformatsiyalanadigan detaining hajmi o‘zgarmaydi, ammo uning shakli hamda detal tayyorlangan metallning strukturasi va mexanik xossasi o’zgaradi.

Detallarga bosim ostida ishlov berishning quyidagi turlari mavjud: cho'ktirish, botirish, kengaytirish, toraytirish, jo'valash va to'g'rilash.

Detallarni cho‘ktirish va botirish usulida ta'mirlash. Detaining uzunligini kamaytirish hisobiga uning tashqi o'lchamini kattalash- tirish jarayoni cho'ktirish deyiladi. 3.3-rasm, a da cho'ktirish sxemasi keltirilgan. Ta’mirlashning bu usulida, deformatsiyalovchi kuch (Pf) ning yo'nalishi detaining deformatsiyalanish yo‘nalishi bilan mos tushmaydi. 3.3- rasm, b da shatunning yuqori kallagidagi bronza vtulkani cho'ktirish sxemasi ko'rsatilgan. Uni tiqinlar 7 va 2 yordamida detaidan chiqarib olmasdan cho'ktirish mumkin. Uzunligining qisqarishi hisobiga vtulkaning ichki diametri kichik- lashadi.

Vtulkaga cho'ktirish bilan ishlov berilgandan so'ng, u yana ishlatish uchun yaroqli holga keladi. Vtulka uzunligining qisqarishi natijasida porshen barmog'idan vtulkaga uzatiladigan bosim ortadi,

3.3- rasm. Detallarni cho'ktirish:

a — cho'ktirish sxemasi; ft — shatunning yuqorigi kallagidagi bronza vtulkani cho'ktirish usulida ta'mirlash sxemasi.

ammo bosimning ко‘pay ish i detaining ishiga deyarli ta’sir qilmaydi. Bunday usul bilan vtulkani bir marolaba ta’mir­lash mumkin.



3.4- rasm. Detallarni botirish usulida ta’mirlash sxemasi.