Ix-mashg’ulot mavzu: Tropik mintaqa o’simliklari haqida ma’lumot yig’ish, ularning tarqalish areallarini kontur xaritaga tushurish. Kerakli jihozlar

IX-MASHG’ULOT


Mavzu: Tropik mintaqa o’simliklari haqida ma’lumot yig’ish, ularning tarqalish areallarini kontur xaritaga tushurish.


Kerakli jihozlar:1. Dunyo va Yevrosiyo kontur xaritasi 2. leneyka. 3. o’chirgich. 4. qora qalam,5. rangli qalamlar,6. Sirkul, 7. o’simlik gerbariylari.8. Subtropik va tropik zona o’simliklarining rasmlari. 9. albom.


Ishning borishi:

1.Tropik mintaqa o’simliklari haqida tushunchaga ega bo’lish. 2. O’simliklarni yig’ish va ularning tarqalish areallarini kontur xaritaga tushurish. 3. Rasmlarini albomga chizib o’rganish.

Subtropik zona yaxlit maydonni tashkil qilmaydi. U shimoliy va janubiy kenglikning 30-35^o va 40-45^o larida Janubi-shargiy Xitoyda, Yaponiya orollarida, Shimoliy Amerikaning Kaliforniya va Janubiy Amerikaning Chili shtatlarida, O’rta dengiz atrofidagi mamlakatlar territoriyasida, Shimoliy va Janubiy Afrikada, Avstraliyada uchraydi. Shuning uchun gam bu zonaning barcha maydonlari uchun o’simliklarning umumiy bir vakilini ko’rsatish mumkin emas. MDH dagi subtropik o’rmonlar. MDH territoriyasidagi subtropik o’rmon subtropik zonaning shimoliy gismini tashkil giladi. Subtropik o’rmonlar Lenkoran va Kolxida tekistliklarini, Katta va Kichik Kavkaz togoldilarini, grimning janubiy va Zakavkazening shargiy gismini o’z ichiga oladi. Shuningdek, Kaspiy dengizining janubi-shargiy gismi (Artek daryosining guyi oqimi), O’zbekistonning Surxondaryo oblasti va Tojikistonning janubiy rayonlari gam mazkur subtropik zonaga kiradi. Quruq subtropik o’simliklarga O’rta Osiyoda yovvoyi golda o’suvchi tok, olma, o’rik, bodom, yongog, pista, anor, anjir, iglimlashtirilgan xurmo va zaytun daraxtini ko’rsatish mumkin.
Tropik zona o’smliklari

Tropik zona o’simliklari eng qulay (tropik) iglim sharoitida o’sishi va boshga bir necha xususiyatlari bilan boshga zona o’simliklaridan farq qiladi.

Tropik zona ekvatordan shimolda (0-20-30) va janubda (0-20-30) joylashgan ba'zi maydonlarni o’z ichiga oladi.
Tropik zona o’simliklari asosan quyidagi to’rt formatsiyaga bo’lib o’rganiladi; nam tropik o’rmonlar, mangra o’simliklari yoki nam tropik butazorlar, qishda yashil o’rmonlar va butazorlar, savannalar yoki qishda yashil kserofil o’tlar.
Tropik zona formatsiyalarining o’ziga xos o’simliklari quyidagilardan iborat: lianalar, epifitlar, kalifloriya, parazit o’simliklar..
1. Liana shaklida uchraydigan Qoramurch (Pipyer nigrism) o’simligining areali gindiston yarim oroli, Malakka, Shri-lanka, Malayya arxepalagini o’z ichiga oladi.
2. Monstyera (Montsyera deliciosa) o’simligining areali: Janubiy Amerikaning nam tropik o’rmonlari.
3. Evakalipt (Yeucaluptus), Kazuarin (Cazuarin) turkumlarining areallari: Avstraliyada uchraydigan endem daraxt.
Yuqorida qayd etilgan zonalar, formatsiyalar va u yerda uchraydigan ayrim o’simliklarning areallarini kontur xaritaga belgilang. Shu bilan birga, ularning hayotiy shakllari va bioekologik xususiyatlari ha­­qida ma’lumot bering hamda rasmlarini chizib oling.






Vazifa:
Quyidagi jadvalni daftaringizga chizib to’ldiring.

Bilaman	Bildim (mavzudan olingan yangi ma'lumotlar)	Bilishni istayman (Qiziqtirgan savollar)