Iv bob. Xvin-xix asrning birinchi yarmida qo‘qon xonligi 32- §. Qo‘qon xonligining tashkil topishi

IV BOB. XVin-XIX ASRNING
BIRINCHI YARMIDA QO‘QON XONLIGI
32- §. Qo‘qon xonligining tashkil topishi

1709-yilda ming urug‘i vakillari Farg‘ona vodiysida hokimiyatni o‘z qo'llariga oldilar. Shu tariqa, keyinchalik Qo‘qon xonligi deb atalgan yangi o‘zbek davlati vujudga keldi. Hukmdorlik taxtiga Shohruxbiy o‘tqaziIdi. Tepaqo‘rg’on Shohruxbiyning qarorgohiga aylantirildi . Buxoro xoni ashtarxoniy Abulfayzxon Shohruxbiyga ,,otaliq“ unvonini bergan.

1763-yilda taxtga Abdulkarimbiyning nabirasi Norbo‘tabiy o'tqazildi (1763-1798). NorboHabiy tez orada Chust (hozirgi Namangan viloyatidagi tuman)ni bo‘ysundirdi. 1776-yilda Norbo‘tabiy Qo’qon xonlaridan birinchi bo‘lib xonlikning fals deb atalgan o‘z pulini zarb ettirdi. Manbalarda qayd etilishicha Norbo‘tabiyning bir falsiga bir bosh qo‘y sotib olish mumkin bo‘lgan. Siyosiy barqarorlik erishgach vafotidan oldin, katta o‘g‘li Muhammad Aminhekni Marg‘ilonga, o‘rtancha o‘g‘li Olimbekni To‘raqo‘rg’onga hokim etib tayinladi.
33- §. XVIII asrning ikkinchi yarmi - XIX asrning birinchi yarmida Qo‘qon xonligida siyosiy ahvol
Olimxon hukmronligi davrida (1798-1810) xonlikning mavqeyi har qachongidan ham yuksaldi. Davlat endi Qo‘qon xonligi nomi bilan atala boshlandi. 1805-yilda Olimxon o‘zining xonlik nomi yozilgan kumush tanga pul (dinor)ni zarb ettirdi va o‘zini xon deb e’lon qildi. Olimxon minglar sulolasi hokimiyatining qonuniyligi e’tirof etilishi uchun sulolaning kelib chiqishi Bobur Mirzodan boshlanishi haqidagi rivoyatdan foydalandi. ,, Rivoyat tarixiy kitoblarga „Oltin beshik“ nomi bilan kirgan afsonadan foydaladi rivoyatda beshikdagi bolaning ismi Oltin beshik deb nomlanib, u o’g’liga Tangriyor deb ism qo ‘yadilar. Rivoyatda qayd etilishicha, Tangriyor keyinchalik Farg'ona hukmdori bo'lgan. Davlatni esa biy unvonida boshqargan.” Olimxon davrida muntazam qo’shin tuziladi va Ohangaron vohasi, Chimkent, Sayram, Turkiston bosib olindi. Rossiya bilan savdo aloqalari yo‘lga qo‘yildi. Shuningdek, Sirdaryo o‘rta oqimining deyarli barcha o‘ng qirg‘og‘i (Qurama)ni xonlik tarkibiga qo'shib oldi. Bundan tashqari, 0 ‘ratepa va Xo'jand uchun Buxoro amirligi bilan ketma-ket mush harakatlari olib bordi,