Иқтисодий таҳлил ва статистика” кафедраси


Мамлакат аҳолисининг таркибий тузилиши



Download 7,84 Mb.
bet53/122
Sana26.04.2022
Hajmi7,84 Mb.
#584726
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   122
Bog'liq
2 5323294148697004182

14.2. Мамлакат аҳолисининг таркибий тузилиши.
Демографик прогнозлар аҳоли динамикасини унинг жинсий ёш структураси, туғилиш, худудий ҳаракати тугрисидаги маълумотларни таҳлил қилиш асосида куриб чиқди. Демографик прогнозлаш оилаларнинг келажак сонини уларнинг уртача катталиги, аҳоли кўчма оқимларининг интенсивлиги, йуналишлари, фаол меҳнат фаолияти, давомийлиги ва бошқалар тугрисида прогноз ахборот олиш имкониятини беради45.
Демографик прогнозлар асосида жамият эҳтиёжлари хажми ва структураси, истеъмол товарлари ишлаб чиқариш, халқ таълими, соғлиқни сақлаш тизими тараққиёти ва бошқалар режалаштирилади. Шу таҳлил демографик прогнозлар ижтимоий тараққиёт ва хаёт даражасини ошириш прогнозлари билан изчил боғланган. Демографик прогнозлашни амалга оширишда усулларни танлаш муҳим жиҳат ҳисобланиб, уларнинг ёрдамида аҳолининг келажакдаги сонини янада аниқроқ белгилаш мумкин. Аҳоли сонини прогнозлашнинг асосий усулларидан бири компонентлар усули ҳисобланиб, унинг моҳияти асосий компонентларнинг келажак динамикаси, яъни туғилишлар ва ўлишлар сони, худудга кучиб келишлар ва кучиб кетишлар сонини жамлашдан иборат. Бутун мамлакат миқёсида аҳоли сонини прогноз қилишда дастлабки икки компонент етарлидир.


14.3. Ишчи кучи, шаҳар ва қишлоқларда уларнинг таркибий тузилиши.
Демографик прогнозлашлашнинг етакчи ўринларидан бири меҳнат ресурслари сонининг перспектив баҳоланиши ҳисобланади. Унинг негизи аҳолининг жинсий ёш структураси бўйича сонининг прогнози саналади, бунинг асосида меҳнатга лаёқатли 16—55 (59) ёшдаги аҳоли сони тўғрисидаги маълумотлар олинади.
Прогнозлашда энг аввало меҳнат ресурсларини такрор ишлаб чиқаришнинг барча томонларини қамраб олувчи мавжуд қонуниятлар ва уларнинг шаклланиши, такомилашиши ва қўлланилиши бўйича ўрганиш лозим. Буларнинг барчаси шунга мувофиқ статистик ёки бошқа ахборот тўпланишини талаб қилади.
Аҳоли сонини прогнозлашда экстрополяция ва математик моделлаш усулларидан кенг қўлланилади.
Иммиграция усули асосида динамик қаторлардан фойдаланган ҳолда аҳоли ҳаракатининг турли компонентлари прогнозлари аниқланади. Бу прогноз ўрта ва узоқ муддатли давр учун яратилади. Ҳозирги пайтда математик моделлаш усуллари ва биринчи навбатда омилли таҳлил усули кенг қўлланилмоқда.
Аҳоли сонини прогнозлаш модели тенгламалар тизими кўринишида тузилади46.
У=а01х12х23х3
Бу ерда: х1 –туғилиш,х2 –ўлим, х3 –миграция.
Х1=b0+b1z1к+b2z2+ b3z3
Х201z1+ с2z2+ с3z3
Х3=d0+d1z1+ d2z2+ d3z3… ва хоказолар.



Download 7,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   122




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish