Иқтисодий таҳлил

27-вариант
1.Иқтисодий таҳлил методи ва унда кулланадиган усуллар.

2. Аудитда танлаб олиш

Auditorlik tanlash quyidagi maqsadlarda qo’llaniladi:

- vaqt va moddiy-moliyaviy mablag’larni tejashda;
- umumiy to’plam haddan tashqari ulkan bo’lib, yoppasiga tekshirish imkoniyati
bo’lmaganda;
- tekshirish ob’ektini to’laroq, chuqurroq o’rganishda.
Tanlab tekshirish 2 guruhga bo’linadi:
- muvofiqligiga ko’ra;
- moddiyligiga ko’ra.
Auditorlik tanlash uslubini shakllantirish uchun auditorlik tashkiloti moliyaviy hisobotning muayyan bo’limini, tekshiriladigan to’plamni tekshirish tartibini aniqlashi lozim. Тekshiriladigan element ushbu to’plamdan tanlab olinadi.
Тanlov o’tkazishda auditorlik tashkiloti o’rganiladigan butun to’plamni alohida guruhlar (quyi to’plamlar)ga bo’lishi mumkin. Ushbu guruhlar elementlari bir-biriga o’xshaydi. Тo’plamni bo’laklash mezonlari, uning qaysi guruhga tegishli ekanligini aniq ko’rsata oladigan bo’lishi lozim. Ushbu amal stratifikatsiya deb nomlanib, ma’lumotlarning tarqoqligini pasaytiradi. Bu esa o’z navbatida auditor ishini yengillashtirishi mumkin.

Таянч иборалари: аудитда ялпи ва танлаб олиб текширув тартиби, танлов миқдори, стратификация, танлов мажмуи, статистик усуллар

28-вариант
1.Меҳнат унумдорлиги кўрсаткичлари таҳлили
Меҳнат унумдорлиги – корхона фаолияти самарадорлигини умумлаштирувчи кўрсаткичдир. Меҳнат унумдорлигини таҳлил қилишнинг асосий мақсади – унинг ўсиш имкониятларини, яъни ишлаб чиқариш самарадорлигини ошириш имкониятларини аниқлашдан иборат.

Таҳлил жараёнида қуйидагилар аниқланади:

• 
  Меҳнат унумдорлигининг ўсиш суръатлари;
  

• 
  Меҳнат унумдорлигини ўсиши бўйича ички ишлаб чиқариш режаларини бажарилиш даражасини;
  

• 
  Турли омилларнинг меҳнат унумдорлигига таъсир даражасини;
  

• 
  Меҳнат унумдорлигини ишлаб чиқарилган маҳсулот хажмига таъсири.
  

Меҳнат унумдорлиги кўрсаткичларини таҳлил қилиш ички ишлаб чиқариш имкониятларини аниқлашга йўналтирилган. Аниқланган имкониятлардан фойдаланиш натижасида меҳнат унумдорлигини ўсиши қуйидаги йўналишларда амалга оширилади:

• 
  Ишловчилар сонининг мутлақ камайиши
  

• 
  Ишлаб чиқарилаётган маҳсулот сифати ва рақобатбардошлигини ошиши;
  

• 
  Талабга эга бўлмаган маҳсулотни ишлаб чиқаришни тўхтатиш.
  

Меҳнат унумдорлиги кўрсаткичларини таҳлил қилишнинг вазифалари қуйидагилардан иборат:

• 
  меҳнат унумдорлигининг ҳақиқатдаги кўрсаткичларини режа ва базис кўрсаткичларидан фарқ қилиш сабабларини аниқлаш;
  

• 
  у ёки бу четланишларга сабаб бўлган ҳар бир омилни фойдани ўсиши ёки камайишига таъсир қилиш даражасини аниқлаш;
  

• 
  амалга оширилган ташкилий техник чора-тадбирларнинг ҳақиқатдаги самарадорлигини белгилаш;
  

• 
  ишловчиларни ва меҳнат сарфини қисқартиришнинг фойдаланилмаган имкониятларини аниқлаш;
  

• 
  умуман корхона ва унинг бўлинмалари бўйича меҳнат унумдорлиги ҳолатини баҳолаш;
  

• 
  корхона фойдасини ошириш учун аниқланган резервлардан фойдаланиш бўйича ташкилий техник чора-тадбирлар ишлаб чиқиш.
  

2. Хатоларни табақалаштириш

Tizimli xatoliklarni aniqlash va yo’q otish uncha katta kiyinchiliklar tugdirmaydi. Tasodifiy xatoliklar yoki noaniqliklar masalasi murakkabdir. Tizimli xatolikni borligini va uning mumkin bo’lgan okibatlarini har kachon oldindan bilish mumkin. Ammo, agar tasodifiy xatolik borligi ma’lum bo’lsa, uning, bir marotaba o’tkazilgan o’chash orqali absolyut qiymatini o’rnatib bo’lmaydi. Eksperimentlarni o’tkazishda hosil bo’luvchi tasodifiy xatoliklarni TADQIQOT qilish uchun matematik statistika va ehtimol lik nazariyasining ba'zi bir bo’limlarini bilish zarur bo’ladi.

Таянч иборалари: ҳисоб юритилмаслиги, тасодифий хатоликлар, ҳисоб юритиш принципларини билмаслик, солиқ қонунчилигини билмаслик.