Иšтисодий таілил фанининг моіияти, бозор иšтисодиёти шароитида аіамияти ва вазифалари



Download 1,59 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/134
Sana18.07.2022
Hajmi1,59 Mb.
#820965
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   134
Bog'liq
Иқтисодий таҳлил Пардаев М Қ 2011 Дарслик

 
У = Х
1
 . Х

. Х

 
Бу ҳолда натижа ўзгаришга биринчи омилнинг таъсири (

Ух
1

қуйидагича аниқланади : 
 
1 1 

Ух

= ---- 

Х


2
о 
. Х
3
1
) + (Х
1
2
 . Х
1
3
) + ----- (

Х



Х



Х
3
). 
2 3


66 
Натижа ўзгаришига иккичи омилнинг таъсирини (

Ух
2
) топиш 
учун қуйидаги формуладан фойдаланилади : 
1 1 

Ух

= ------ 

Х


1
о 
. Х
3
1
) + (Х
1
1
 . Х
3
о
) + ------ (

Х



Х



Х
3
). 
2 3
Натижа ўзгаришига учинчи омилнинг таъсирини (

Ух
3
) топиш 
учун қуйидаги формуладан фойдаланилади : 
1 1 

Ух

= ----- 

Х


1
о 
. Х
2
1
) + (Х
1
1
 . Х
2
о
) + ------ (

Х



Х



Х
3
). 
3 3
Ушбу назарий усулни аниқ маълумотлар қўллаб амалиётда 
фойдаланиш йўлини кўриб чиқамиз. Фараз қилайлик , товар 
захирасининг айланиш тезлиги савдо залида банд бўлган ходимлар 
меҳнат унумдорлиги (Х
1
) , уларнинг умумий ходимлардаги улуши 

2
) ва товар захираларининг ходимлар билан таъминланганлиги (Х
3

га боғлиқ. Бу қуйидаги формулада ифодаланади : 
У = Х
1
 . Х

 . Х

 
Ушбу боғлиқликни амалий маълумотлар ёрдамида қуйидаги 
жадвалда кўриб чиқилади (3.12-жадвал). 
3.12 - Жадвал. 
Товар захиралари айланиш тезлигига таъсир этувчи 
омилларни интеграл усул билан аниқлаш йўллари. 
Кўрсаткичлар 
Шартли 
Белгилар 
Режада 
Ҳақиқат-
да 
Фарқи 
(+,-) 
1.Савдо зали ходимлари- 
нинг меҳнат унумдорли- 
ги, минг сўм 
Х
1
120,5 
122,1 
+ 1,6 
2.Савдо зали ходимлари- 
нинг умумий ходимлар-
даги улуши, % 
Х
2
65,2 
63,4 
- 1,8 
3.Товар 
захираларининг 
ходимлар 
билан 
таъминлан-
ганлиги, киши
Х
3
40,5 
42,1 
+ 1,5 
4.Товар захираларининг 
айланиш тезлиги,марта
У 
3,18 
3,26 
+ 0,08 
Жадвал 
маълумотларидан 
кўриниб 
турибдики, 
товар 
захираларининг айланиш тезлигига савдо зали ходимларининг меҳнат 


67 
унумдорлиги, савдо зали ходимларининг умумий ходимлар сонидаги 
улуши ва ходимларнинг товар захиралари билан таъминланганлиги 
таъсир кўрсатади. Ушбу омилларнинг товар захираларнинг айланиш 
тезлигига таъсирини топиш учун юқорида келтирилган боғланишдан 
ва интеграл усулидан фойдаланилади. 
1. Савдо зали ходимларнининг меҳнат унумдорлиги ошиши товар 
захиралари айланиш тезлигини 0,05 марта оширган : 
1 1 

Ух
1
=—-. 1,6 .(65,2.12,1+63,4 . 40,5)+ ----- .1,6 . (-1,8) . 1,5 =
2 3 
= 0,8.(2744,92+2567,7)-1,44=0,8 . 5312,62-1,44=4250,1-1,44
= 4248,7 ёки 0,05 марта. 
2. Савдо зали ходимларининг умумий ходимлар сонидаги 
ҳиссасининг камайиши ўрганилаётган кўрсаткични режага нисбатан 
0,09 мартага камайтирган: 
1 1 

Ух

= ------ (-1,8) (120,5 . 42,1 + 122,1 . 40,5) + ---- . 1,6 .(- 1,8) . 1,5 =
2 3 
=1,9 (5073,05 + 4945,05)-1,44 =-0,9 . 10018,1 - 1,44 = - 9016,29 - 1,44 =
= - 0,9 . 10018,1 - 1,44 = - 9016,29 - 1,44 = - 9017,7 ёки - 0,09. 
3. Товар захираларининг ходимлар билан таъминланганлигининг 
ошиши товар захиралари айланиш тезлигини ҳам 0,12 мартага 
оширган: 
1 1 

Ух

= —--- . 1,5 (120,5 . 63,4 + 122,1 . 65,2) + —---- . 1,6 . (- 1,8) . 1,5 = 
2 3 
= 0,75 (7639,7 + 7960,2) - 1,44 = 0,75 (15600,62-1,44) =11700,5 - 1,44 =
= 11699,0 ёки 0,12 марта. 
Ҳамма омилларнинг йиғиндиси натижа ўзгаришининг умумий 
фарқига тенг бўлади : 

У = 

Ух
1


Ух

.

Ух

= 0,05 - 0,09 + 0,12 = + 0,08 марта. 
Амалда натижа билан омиллар ўртасидаги боғлиқликлар касрли 
бўлиши ҳам мумкин. Масалан, меҳнат унумдорлиги (У) товар 


68 
оборотининг ҳажми (Х
1
) ва ходимлар сони (Х
2
) билан бевосита 
боғлиқдир. Бу ҳолда қуйидаги тенглама келиб чиқади:

Download 1,59 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   134




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish