Иқтисодий таҲ

8.28-жадвал
Молиявий барқарорлик коеффитсиентларининг ҳисоб-китоб усули

Кўрсаткичлар	Аниқлаш тартиби
1. Қарзга олинган ва ўз маблағларининг нисбати коеффитсиенти	1-шакл.770 сатр 1-шакл.480 сатр
2. Жами маблағдаги корхонанинг ўзига қарашли маблағ улуши коеффитсиенти	1-шакл.480 сатр 1-шакл.780 сатр
3. Корхона жами мулкида асосий ва моддий айланма маблағларнинг улуши коеффитсиенти	1-шакл 130+140 сатр 1-шакл. 400 сатр
4. Корхона жами мулкида узоқ муддатли активлар улуши коеффитсиенти	1-шакл. 130 сатр 1-шакл.400 сатр
5. Ўз маблағлари билан таъминланиши коеффитсиенти	1-шакл.480-130 1-шакл.390 сатр
6. Жалб қилинган капитал таркиби коеффитсиенти	1-шакл.570+580 1-шакл. 770 сатр
7. Жорий активларнинг қарзга олинган капиталга нисбати коеффитсиенти	1-шакл.390 сатр 1-шакл. 770 сатр
8. Ўзига қарашли маблағларнинг чаққон ҳаракатчанлик коеффитсиенти	1-шакл.390 сатр 1-шакл. 400 сатр

Енди юқоридаги молиявий барқарорлик коеффитсиентларини таҳлил қилиш учун қюидаги 8.29-жадвални тузамиз.

8.29- жадвал
Молиявий барқарорлик коеффитсиентлари таҳлили

№	Кўрсаткичлар	Йил боши	Йил охири	Фарқи (+,-)
1.	Қарзга олинган ва ўз маблағларининг нисбати коеффитсиенти	1,37	9,02	+7,65
2.	Жами маблағ даги корхонанинг ўзига қарашли маблағ улуши коеффитсиенти	0,73	0,11	-0,62
3.	Корхона жами мулкида асосий ва моддий айланма маблағларнинг улуши коеффитсиенти	-	0,61	+0,61
4.	Корхона жами мулкида узоқ муддатли активлар улуши коеффитсиенти	-	0,61	+0,61
5.	Ўз маблағлари билан таъминланиши коеффитсиенти	0,42	1,30	+0,88
6.	Жалб қилинган капитал таркиби коеффитсиенти	-	0,57	+0,57
7.	Жорий активларнинг қарзга олинган капиталга нисбати коеффитсиенти	1,73	0,43	-1,3
8.	Корхонанинг ўзига қарашли маблағларнинг чаққон ҳаракатчанлик коеффитсиенти	1	0,39	-0,61

8.29-жадвал маълумотларига кўра, молиявий аҳволига тўғри баҳо бериш учун бухгалтерия балансига асосланган ҳолда молиявий коеффитсиентлардан фойдаланамиз. Шунга кўра, корхонанинг қарзга олинган ва ўз маблағларининг нисбати коеффитсиенти йил бошига нисбатан 7,65 коеффитсиентга ошган. Демак, корхонада қарз маблағларига эҳтиёж кўпайган. Жами маблағдаги корхонанинг ўзига қарашли маблағ улуши коеффитсиенти йил бошига нисбатан 0,62 коеффитсиентга камайганлиги ҳам салбий ҳолат ҳисобланади. Мазкур коеффитсиентларнинг бундай тартибда ўзгариши корхонанинг молиявий ҳолатини жорий йил бошига нисбатан йил охирида бирмунча ёмонлашиб бораётганлигидан далолат беради. Бундан ташқари корхонада жорий активларнинг қарзга олинган капиталга нисбати коеффитсиентини 1,3 бандга камайганлигини ҳам салбий баҳоламоқ лозим, яъни бу корхона мажбуриятларининг ошганлигидан далолатдир. Корхона жами мулкида узоқ муддатли активлар улуши коеффитсиенти эса йил охирида 0,0,61 коеффитсиентни ташкил қилади. Тадқиқотлар натижасида корхона молиявий барқарорлигининг даражаси ёмон эмас деб хулоса бериш мумкин.

Корхонанинг молиявий ҳолатини баҳолашда унинг иш фаоллиги билан боғлиқ кўрсаткичларни таҳлил қилиш муҳим аҳамият касб этади. Булар қаторига айланма маблағларни, дебиторлик ва кредиторлик қарзларининг, хусусий капитал ҳамда Қарз маблағларнинг айланиш кўрсаткичлари киради. Иш фаоллигининг айланиш кўрсаткичлари бир қанча. Уларнинг энг асосийлари қуйидагилар: