Istemolchilarning ehtiyojiga ta’sir qiluvchi omillar va ularni tasniflab bering .
Sayyoramizda yashovchi har qanday jonzot hattoki bir hujayrali ham, his qilish va yashash uchun qondirilishi kerak bo’lgan ma’lum ehtiyojlarga ega. Ehtiyoj –insonning yashashi va kamol topishi uchun kerakli hayotiy vositalarga bo’lgan zaruriyat . ehtijoy kishilarning hayotiy vositalarga bo’lgan zaruriyatning ifodalovchi ilmiy kategoriya sifatida taraqqiyotning hamma bosqichlari uchun umumiy va doimiydir .
Ehtiyojlar quyidagi turlari mavjud:
1.Fiziologik ehtiyojlar –ovqatlanish ,nafas olish va uxlash
2.Xavfsizlikka bo’lgan ehtiyojlar – bu sizning hayotingizni himoya qilish istagi
3.Ijtimoiy ehtiyojlar –do’stlik ,sevgi ,muloqot.
4.Nufuzli ehtiyojlar –jamiyat a’zolari tomondan hurmat ,e’tibor.
5. Ma’naviy ehtiyojlar – o’zini namoyon qilish,o’zini o’zi bajarish , o’zini namoyon qilish, o’zini anglash
Inson ehtiyojlarining muhim xususiyatlari bor .
1.Odamlarning ehtiyojlari tarixiy ,miqdoriy va sifat jihatdan o’zgaradi. Bu o’zgarishlar jamiyat iqtisodiyoti va madaniyati rivojlanishining bir davrdan ikkinchisiga otish davrida seziladi. Masalan, o’tgan asrning boshlarida yashagan odamlarni olaylik. Hatto o’z hayollarida ham ular bizning zamondoshlarimizga tanish bo’lgan g’ayrioddiy narsalar bo’lishi mumkin deb o’ylamaganlar – televizorlar ,kompyuterlar ,kosmik stansiyalar va boshqalar.
2.Odamalrning talablari juda ko’p uning hayoti davomida o’zgaradi. Bu, birinchi navbatda , fiziologik ehtiyojlarni boshdan kechirgan chaqaloq uchun ,va ma’lum bir mutaxasisilikni o’zlashtirgan kattalar uchun mutlaaqo boshqacha .
3.hatto o’sha yoshdagi odamlarning ehtiyojlari ,istaklari,xoxishlari ko’pincha mos kelmaydi. Rossiyada “ta’mi va rangi uchun o’rtoqlar yo’q” ta’mi haqida bahs yo’q “ degan xalq maqollari va iborlalari tasodifan ishlatilmagan .
Inson ehtiyojlari xususiyatlari:
1.Insonniong barcha ehtiyojlari bog’liq . Masalan, ochlikni qondirish bilan , kishi stolning estetikasi , idishlarning xilma-xilligi ,idishlarning tozaligi va go’zallaigi , yoqimli jamiyat va h.k. Biror kishining biologic ehtiyojlarini qondirish koplab ijtimoiy tomonlarni egallaydi. Oshpazlik, dasturxon, idish tovoq sifati ,bezaklari va uning ovqatida bo’lishadigan yoqimli jamiyat muhimdir .
2.Hamma inson ehtiyojlarini qondira olmaydi.
3. Ehtiyojlar jamiyatining axloqiy me’yorlariga zid bo’lmasligi kerak.
Haqiqiy ehtiyojalr – insonda uning chinakam insoniy fazilatlarini rivojlanishiga yordam beradigan ehtiyojlar ,haqiqat,go’zallik, bilimga intilish ,odamlarga yaxshlik olib kelish istagi va boshqalar
Xayoliy (asossiz yoki yolg’on ) ehtiyojlar – ehtiyojni qondirish ,shaxsning jismoniy va ma’viy tanazzulga olib keladigan ,tabiat va jamiyatga zarar yetkazadigan narsalar.
4.Chekzizlik, cheksiz ehtijojlar . Inson faoliyatining harakatlanuvchi kuchi bu naesaga bo’lgan ehtiyojni qondirish istagi .
Ehtiyoj –bu tananning ,insonning , ijtimoiy guruhning , umuman jamiyatning hayotini ta’minlash uchun zarur bo’lgan narsalarning yetimasligidir.
Ehtiyojlar barcha faoliyatning doimiy ichki stimulatsori sifatida ishlaydi .
Do'stlaringiz bilan baham: |