Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

THE ROLE OF GAMING TECHNOLOGIES IN PREPARING ADOLESCENT STUDENTS 
FOR ESTABLISHING ECONOMIC RELATIONS 
Muslimov N. – Professor of the Tashkent State Pedagogical University, Doctor of 
Pedagogical Sciences 
Nabiyev G. – Researcher at Namangan State University 
Annotation. 
Games inherently prepare learners for real life through imitation. Games 
of a didactic nature make it possible for students to actively master knowledge in the 
relevant field. The article highlights the essence of the didactic game named “Ekonomkross” 
(“Economcross”), which prepares teenage students for the organization of economic 
relations.
Key words:
a game, a didactic game, a teenage student, economic relations, a didactic 
game named “Ekonomkross” (“Economcross”). 
8

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
 
ILMIY AXBOROTLARI 2020/5 
Kishilik tarixiy tajribasi shaxs tarbiyasining o‘yin yordamida tashkil etilishi muhim 
amaliy qiymatga egaligini tasdiqlaydi. Barcha davrlarda ham o‘yin “kishilik faoliyatining muhim turi 
hamda ijtimoiy munosabatlar mazmunining bolalar tomonidan imitatsiyalash (ko‘chirish, taqlid 
qilish) asosida o‘zlashtirish shakli” bo‘lib kelgan
1
. Binobarin, “o‘yinda va o‘yin orqali bola voqelikni, 
shu jumladan, kishilar ijtimoiy munosabatlarini, xulqini, xatti-harakatlarini bilib oladi”
2
. Shu bilan 
birga “o‘yin shaxsni tarbiyalash, rivojlantirish, unga taʼlim berish xususiyatlariga ega”
3
bo‘lib, 
“zamonaviy pedagogikada o‘yinlar taʼlim jarayonining samaradorligini oshirish, taʼlim 
oluvchilarning o‘quv-bilish faolligini kuchaytirish maqsadida qo‘llaniladi
4
. 
O‘yin muayyan xatti-harakatlarni imitatsiyalash, yaʼni, kattalar namunasida maʼlum 
xatti-harakatlarni takrorlash orqali zarur ko‘nikma va malakalarni o‘rganish imkoniyatiga egaligiga 
ko‘ra amaliy-metodik ahamiyatga ega. Аyni o‘rinda shuni ham qayd etib o‘tish joizki, “zamonaviy 
sharoitda intellektual, kompyuter, iqtisodiy, harbiy, kasbiy, sport va maishiy hordiq chiqarishga 
ko‘maklashadigan o‘yin modellari ham kattalar orasida keng ommalashgan”
5
. 
G.K.Selevko tomonidan ishlab chiqilgan tasnifga ko‘ra, metodikasiga ko‘ra taʼlimiy 
maqsadlarda foydalaniladigan o‘yinlar predmetli, sujetli, rolli, ishchanlik, imitatsion va dramatik 
o‘yin
6
kabi turlarga ajratiladi. Sinfdan va maktabdan tashqari sharoitda o‘smir-o‘quvchilarni 
iqtisodiy munosabatlarni tashkil etishga tayyorlashda imitatsion o‘yindan foydalanildi. Didaktik 
o‘yinlar “o‘rganilayotgan obyekt, hodisa, jarayonlarni modellashtirish asosida o‘quvchilarning 
bilishga bo‘lgan qiziqishlari, faolliklarini oshiradigan o‘quv faoliyati turi. Bu kabi o‘yinlar o‘quvchilar 
tomonidan ijtimoiy-foydali mehnat va o‘qish ko‘nikmalarini faol o‘zlashtirishda muhim 
ahamiyatga ega bo‘lib, ularning ahamiyati natijalar bilan emas, balki jarayonning mazmuni va 
kechishi bilan belgilanadi; bu kabi o‘yinlar bolalarni ijtimoiy munosabatlar jarayonida faol ishtirok 
etishga tayyorlaydi, ulardagi turli psixologik zo‘riqishlarni kamaytiradi”
7
. 
Tadqiqot davrida “Ekonomkross” didaktik o‘yini asoslandi. O‘yin nomi: “Ekonomkross” 
didaktik o‘yini. “Ekonomkross” – iqtisodiy xarakterdagi didaktik o‘yinlar (krossvord, anagramma 
va rebus)ning umumiy nomi.