Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 
 
2020/2
 
boshqa uchta daraja uchun to‘rtta dastur ishlab chiqilgan. Rossiya Federatsiyasida sport 
murabbiylarining majburiy malakasini kamida to‘rt yilda bir marta oshirish to‘g‘risidagi 
qonun qabul qilingan. Qonun sport tayyorgarligini amalga oshiruvchi tashkilotlarga 
murabbiylar malakasini oshirishni to‘rt yilda kamida bir marta ta’minlash majburiyatini 
yuklaydi. Qozog‘istonda malaka oshirish jarayonini tashkil etish Qozog‘iston 
Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi Qonuniga asoslanadi. Unga ko‘ra qo‘shimcha ta’lim 
ilmiy tashkilotlar, malaka oshirish institutlari, ilmiy, pedagogik, muhandislik-texnika va 
tibbiyot xodimlari tomonidan amaliyot o‘tash va stajirovkada ta’lim dasturlarini amalga 
oshiruvchi ta’lim tashkilotlarida amalga oshiriladi.
O‘zbekistonda malaka oshirish tizimi respublika ta’lim tizimining to‘laqonli tarkibiy 
qismi hisoblanadi. Respublikamizda oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’limning o‘rni tobora ortib 
bormoqda, chunki ijtimoiy-iqtisodiy sharoit bugungi kunda muttasil o‘zgarib, 
takomillashtirilmoqda.
Natijada murabbiylar tomonidan yangi ish usullarini qidirib topish, yangi bilim 
sohalarini, oliy o‘quv yurtlari va o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi dasturlariga kiritilmagan 
fanlarni o‘rganishga ehtiyoj sezilmoqda. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 15-fevraldagi “Madaniyat va sport 
sohasida boshqaruv tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Farmoni 
bilan sport tashkilotlari, ta’lim va sport-ta’lim muassasalarining yuqori malakali murabbiylari 
va sport mutaxassislari bilan ta’minlashni kengaytirish uchun Xalq ta’limi vazirligi huzuridagi 
bolalar va o‘smirlar sport maktablari xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini 
oshirish ishlari jadallashtirildi.
Dunyoda murabbiylar malakasini oshirish kurslarining asosiy mazmuni quyidagilarga 
qaratilgan:
- trenerlarning javobgarlik mas’uliyati va o‘qitish vazifalarini aniqlash; 
- sport nazariyasi bo‘yicha asosiy bilimlar va musobaqalarga tayyorgarlik ko‘rishda 
sport turlari bo‘yicha o‘ziga xos talab me’yorlarini bilish;
- amaliy ko‘nikmalarga urg‘u berish tamoyillariga asoslangan ish sur’atiga ega bo‘lish;
- o‘quv mashg‘ulotlarini o‘tkazish usullarini aniqlash.
Shuningdek, trener – murabbiylar amaliy mashg‘ulotlar, musobaqalarga tayyorgarlik, 
menejment va jamoalarni shakllantirish bo‘yicha o‘z ish uslublariga ega bo‘lishi kerak.
Xulosa shuki, bolalar va o‘smirlar sport maktablari murabbiylarining malakasini oshirish 
kurslarida dasturlarning maqsad va vazifalari, shuningdek, dasturlarni o‘zlashtirish 
natijalariga qo‘yiladigan talablar tinglovchilarda bolalar va o‘smirlar sport maktablarida sport 
tayyorgarligini tashkiliy-uslubiy ta’minlash uchun zarur bo‘lgan bilim, ko‘nikma va 
malakalarni shakllantirishga mos bo‘lishi lozim. Unga ko‘ra, quyidagilar tavsiya etiladi:
1) olimpiya zaxiralarini tayyorlash sohasida davlat siyosati va me’yoriy-huquqiy 
ta’minot tizimi to‘g‘risida bilim tizimini rivojlantirish; 
2) sport bilan shug‘ullanadigan tashkilotlarni metodik ta’minlash bo‘yicha ko‘nikma va 
malakalar tizimini shakllantirish;
3) zamonaviy sharoitlarda olimpiya zaxiralarini tayyorlash tizimini moliyaviy-iqtisodiy 
ta’minlash bo‘yicha tizimni takomillashtirish.