Issn 2181-9580 toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

THE METHODOLOGICAL APPROACHES TO ASSESSING THE QUALITY OF EDUCATION IN 
MATHEMATICAL AND NATURAL SCIENCES IN THE INTERNATIONAL STUDY TIMSS 
Ergasheva G. – The associate professor of Tashkent state pedagogical university, 
doctor of pedagogical sciences
Annotation
. The content, development history, and analyzes the collected experience 
of international research TIMSS are discussed in the article. The essence of the modules of 
the education system is based on methodological approaches to assessing the quality of 
education in mathematical and natural sciences according to the international study TIMSS. 
15

---

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 
 
2020/2
 
The analysis of data on the level of natural and mathematical literacy of school graduates is 
carried out. The content of the TIMSS educational opportunities model is explained. 
Keywords:
TIMSS, international research, mathematics, natural sciences, assessment, 
education quality, methodological approach, model. 
Mamlakatimiz innovatsion taraqqiyot yo‘lida shiddat bilan rivojlanib borayotgan bir 
davrda kelajagimiz davomchilari bo‘lgan yoshlarning ijodiy g‘oyalari va ijodkorligini har 
tomonlama qo‘llab-quvvatlash, ularning bilim, ko‘nikma va malakalarini davlat ta’lim 
standartlari asosida shakllantirish hamda ilg‘or xorijiy tajribalar, xalqaro mezon va talablar 
asosida baholash tizimini takomillashtirish muhim ahamiyatga ega. 
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 7-fevraldagi “O‘zbekiston 
Respublikasini yana-da rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi PF-4947-
sonli Farmoni bilan tasdiqlangan “2017-2021-yillarda O‘zbekiston Respublikasini 
rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”
1
doirasida 
O‘zbekistonda ta’lim sifatini baholashda yangicha monitoring tizimini xalqaro baholash 
dasturlari yordamida aniqlash va qiyoslashga asoslangan tizim shakllantirilmoqda. 
Ta’lim sifatini baholash bo‘yicha xalqaro tajribalarni o‘rganish, mavjud tizimni har 
tomonlama qiyosiy tahlil qilish, tegishli yo‘nalishdagi xalqaro va xorijiy tashkilotlar, 
agentliklar, ilmiy-tadqiqot muassasalari bilan yaqindan hamkorlik qilish, ta’lim sifatini 
baholash bo‘yicha xalqaro loyihalarni amalga oshirish, zamon talablariga javob beradigan 
munosib milliy baholash tizimini takomillashtirish muhim ahamiyat kasb etadi. Shu 
maqsadda, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 8-dekabrdagi “Xalq 
ta’limi tizimida ta’lim sifatini baholash sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish chora-
tadbirlari to‘g‘risida”gi 997-sonli Qarori
2
bilan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 
huzuridagi Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi qoshida “Ta’lim sifatini baholash 
bo‘yicha xalqaro tadqiqotlarni amalga oshirish Milliy markazi” tashkil etildi. Shuningdek, 
respublika xalq ta’limi tizimida ta’lim sifatini baholash sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni 
tashkil etish, xalqaro aloqalarni o‘rnatish, o‘quvchi-yoshlarning ilmiy-tadqiqot va innovatsiya 
faoliyatini, eng avvalo, yosh avlodning ijodiy g‘oyalari va ijodkorligini har tomonlama qo‘llab-
quvvatlash hamda rag‘batlantirish maqsadida qator xalqaro baholash dasturlari, jumladan, 
TIMSS xalqaro tadqiqot bo‘yicha ta’lim yutuqlarini baholashda ishtirok etish dolzarb vazifa 
sifatida belgilandi. TIMSS (inglizcha Trends in Mathematics and Science Study) - maktabda 
matematika va tabiiy fanlarni o‘qitish sifatining xalqaro monitoringi bo‘lib, Ta’lim yutuqlarini 
baholash xalqaro assotsiatsiyasi (IEA) tomonidan tashkil etiladi. U birinchi marotaba 1995-
yilda Ta’lim yutuqlarini baholash xalqaro assotsiatsiyasi tomonidan o‘tkazilgan. Uning 
matematik va tabiatshunoslik ta’limi sohasidagi oldingi qiyosiy tadqiqotlardan asosiy farqi 
bitta mashg‘ulotda (matematika va tabiiy fanlar) ikkita fanning birlashishi edi. 1995-yilgacha 
matematik va tabiiy fanlar ta’limi sohasidagi qiyosiy tadqiqotlar alohida-alohida olib 
borilgan
3
. 1999-yilda TIMSS tadqiqotida, asosan, 1995-yildagi tadqiqotlar usullari va 
1
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining Farmoni “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha 
Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida” // (O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017
-y., 6-son, 70-
modda) // https://mfa.uz/ 
2
O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori. “Xalq ta’limi tizimida ta’lim sifatini baholash 
sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish chora-tadbirlari to‘g‘risida” 997-son 08.12.2018.// 
http://lex.uz/docs/4097073 
3
Первое международное исследование по математическому образованию - FIMS (First International 
16

---