Issn 2091-5446 ilmiy axborotnoma научный вестник scientific journal

ILMIY AXBOROTNOMA 
   
FALSAFA 
      
 
      2017-yil, 2-son 
Ularning har biri alohida izohlanadi. Tarix metodining falsafiy jihatdan umumiy k
oʻrinishini tavsif 
etadi.[7.1]  
Validiy dunyoqarashida tarixni 
oʻrganish falsafiy yondashuv gʻoyasi qanday va uni tashkil 
qilgan hamma narsaning moddiy hayotini 
oʻrganish, bashariyat tarixining gʻoyasi ham, bashariyatning 
moddiy va ma’naviy hayotini 
oʻrganishdir.  Oʻz hayotimizni va bugungi muhokamada turli-tuman 
fikrlar ham bor. U xilda tarix uchun shunday  b
oʻlish zaruriyat talab qiladi. Shu sabab bilan turli tuman 
tarix falsafasi yuzaga kelishining  isbotini “Tarixda usul” nomli asarida tasniflash barobarida Validiy 
tarix falsafasini 
oʻrganishni eng qulay va ishonchli ba’zi yolgʻon tarixiy tadqiqlarni isbotlaydi.  
Validiy Abu Rayhon Beruniy falsafasini 
oʻrganishda  Beruniy asarlaridagi diniy fikrlar 
keltirilgan hind asarlari “Richvada va Atarvananada” nomli hind kitobini 
oʻrganib,  Patanjali, 
Braxmagupta, Aryabxata, Vashta, Pulisa, Varahamihra kabi hind olimlarining asarlaridan matnlar 
tarjima qilganligini, hamda hind falsafasi va ilmi haqida ma’lumot berar ekanlar, ushbu ma’lumotlarni 
islom, yunon va eron olimlari bilan taqqoslaydi va 
oʻzining qarashlarini ham bayon etadi. Shu sababli 
bugungi kunga kelib, mazkur kitob eng nodir, eng noyob asar sifatida baholanishini, asarning 
mundarijasi diniy, falsafiy fikrlar, adabiyot, botiniy e’tiqodlar, xronologiya,   meterologiya, qonunlar, 
urf-odatlar va nihoyat astronomiyadan iborat ekanligini ta’kidlaydi. 
 
Adabiyotlar 
1. 
Абдурахмонов М., Научная деятелность А.З.Валидова в Туркестане. Т:.-“Фан” 2004. – С 
37 
2. 
А.З.Валиди Тоган. История Башкир. [ пер. с турец А.М.Юлдашбаев] – Уфа: Китап, 2010. 
– 
С 327. 
3.  Prof. Zeki Vyelidi Togan. Hatiralar ... –Ankara: 1999, §21. S.14. 
4.  Qosimov B., Milliy 
oʻygʻonish. -T:.- “Ma’naviyat” 2002. 70-b.  
5.  Validov A. Far
gʻona xotinlari toʻgʻrisida Nalivkin. // «Suyunbika», Kazan, 914, №6. – S. 8-10. 
6.  Al-Islam yukaddibu al-hikmata va-l fann-u xayrun kulluhu. 
7.  Prof. Zeki Velidi Togan. Tarihte Usul.- Istanbul: 1985. S.18.S.20.