|
Iqtisodiy faol aholi, bandlar va ishsizlar soni
Iqtisodiy
faol aholi
soni jami,
ming
kishi
ulardan:
Аholining
iqtisodiy
faollik
darajasi2),
foizda
Аholining
bandlik
darajasi3),
foizda
Ishsizlik
darajasi,
foizda
iqtisodiyotda
bandlar
ishsizlar1
2018
Oʼzbekiston
Respublikasi
14641,7
13273,1
1368,6
74,3
67,4
9,3
Qoraqalpogʼiston
Respublikasi
779,5
705,2
74,3
69,5
62,9
9,5
viloyatlar:
Аndijon
1401,6
1266,8
134,8
77,0
69,6
9,6
Buxoro
887,7
810,1
77,6
77,4
70,7
8,7
Jizzax
539,4
486,6
52,8
68,3
61,6
9,8
Qashqadaryo
1353,3
1222,0
131,3
71,7
64,8
9,7
Navoiy
446,3
407,7
38,6
75,8
69,2
8,7
Namangan
1162,6
1051,5
111,1
70,5
63,8
9,6
Samarqand
1620,6
1463,3
157,3
73,4
66,3
9,7
Surxondaryo
1089,3
984,0
105,3
72,2
65,2
9,7
Sirdaryo
390,7
354,2
36,5
77,7
70,5
9,3
Toshkent
1349,8
1227,7
122,1
78,5
71,4
9,0
Fargʼona
1606,6
1451,0
155,6
73,1
66,0
9,7
Xorazm
786,0
711,8
74,2
71,3
64,6
9,4
Toshkent sh.
1228,3
1131,2
97,1
84,1
77,5
7,9
Hududlardagi ishsizlik darajasi mehnat migratsiyasiga toʼgʼridan-toʼgʼri taʼsir qiluvchi omillardan
biri hisoblanadi.
Oʼzbekistonning iqtisodiy faol aholisi soni koʼpayishi barobarida ish qidirib chetga chiqayotgan
fuqarolar soni ham oshib bormoqda. Shunisi qiziqki, bu raqamlarning oʼzaro nisbati 10 − 11 foiz atrofida
deyarli oʼzgarmas boʼlib turibdi. Boshqacha aytganda, Oʼzbekistonning har oʼninchi iqtisodiy faol fuqarosi
har yili ish topish maqsadida xorijga chiqadi. Shu oʼrinda 2018 yil statistikasida keltirilgan maʼlumotlar
(4,1 million kishi) bundan mustasno ekanini qayd etish joiz.
ILMIY AXBOROTNOMA IQTISODIYOT 2020-yil, 2-son
110
Oʼzbekiston Respublikasi Statistika davlat qoʼmitasining maʼlum qilishicha, 2016 – 2018 yillar
mobaynida har yili 1,18 -‒ 1,3 million oʼzbekistonlik Rossiyaga chiqqan. Rossiya migratsiya xizmati
hisobida turgan Oʼzbekiston fuqarolari soni bu yerdan Rossiyaga borganlar sonidan bir necha bor koʼp.
Bunday tafovutning ikkita sababi bor. Birinchidan, Oʼzbekiston fuqarolari yil mobaynida ikki yoki
uch marotaba, masalan, har safar 3 oydan hisobga qoʼyilgan boʼlishi mumkin. Ikkinchidan, koʼplab
oʼzbekistonliklar Rossiyaga uzoq muddatga – bir necha yilga boradi. Ular oʼz vataniga qaytmagan holda
registratsiyani uzaytiradi yoki qayta migratsiya hisobiga qoʼyiladi.
Rossiyadagi Oʼzbekiston fuqarolari soni tobora ortib bormoqda. Buni migratsiya hisobining ijobiy
salьdosi ham tasdiqlaydi – hisobga qoʼyilgan va hisobdan chiqarilgan Oʼzbekiston fuqarolari soni
oʼrtasidagi farq yiliga
Qariyb 2,6 million Oʼzbekiston fuqarosi xorijda mehnat qilmoqda. Ularning 80 – 85 foizi
Rossiyada ekan. Iqtisodiy faol aholi soni 14,6 mln kishidan koʼpligi hisobga olinsa, bu ishga layoqatli har
beshinchi oʼzbekistonlik mehnat migranti, har yettinchi iqtisodiy faol fuqaro Rossiyada ishlashini
koʼrsatadi.
Oʼzbekistonda 2020 yil kuziga qadar chet eldagi mehnat muhojirlari va ularning oilalari
huquqlarini himoya qilish toʼgʼrisidagi qonun loyihasini ishlab chiqish rejalashtirilmoqda. Ushbu chora
jamoatchilik muhokamasi uchun eʼlon qilingan 2020 yilga moʼljallangan Davlat dasturi loyihasida koʼzda
tutilgan.
Rasmiy maʼlumotlarga koʼra, hozirgi vaqtda 2,5 million kishi (iqtisodiy faol aholining 20 foizi),
qariyb 34 million aholisi boʼlgan mamlakatdan tashqarida ishlaydi, ulardan ikki millionga yaqini
Rossiyada.
2019 yilda doimiy yashash uchun Oʼzbekistondan xorijiy mamlakatlarga koʼchib ketganlar soni 13
246 kishini tashkil qildi.
Eng koʼp Qozogʼistonga - 57,5% (7615 kishi) va Rossiyaga - 37,7% (4990 kishi) koʼchib ketish
holati qayd etilgan.
Keyingi oʼrinlarda 0,8 % bilan АQSh (112) va 0,7 % bilan Isroilga (99 kishi) qayd etilgan.Qolgan
3,3 % esa boshqa davlatlar hissasiga mos keladi.
2018 yilda Rossiyaga boshqa mamlakatlardan migratsiya oqimi 2005 yildan beri minimumga
pasaydi - 124,9 ming kishi. Bu haqda Rosstat maʼlumotlarida aytilgan. 2017 yil bilan taqqoslaganda
migratsiya oʼsishi 41 foizga yoki 87 ming kishiga kamaydi.
Natijada, soʼnggi 10 yil ichida ilk bor migratsiya oqimi tabiiy pasayishning oʼrnini toʼldira olmadi,
Rossiya aholisi 93,5 ming kishiga qisqardi.
Rossiyaga kelganlar soni 2018 yilda 4 foizga - 565,7 ming kishigacha kamaydi. Chiqib ketganlar
miqdori 17 foizga - 440,8 ming kishigacha oshdi.
2006 yildan buyon uzoq xorij mamlakatlari bilan migratsiya almashinuvi ilk bor salbiy
koʼrsatkichga yetdi (minus 4199 kishi).
Oʼzbekiston Rossiyada boʼlib turgan migrantlar soni boʼyicha hali ham yetakchilik qilmoqda. Ichki
ishlar vazirligi maʼlumotlariga koʼra, 2018 yilda Oʼzbekistonning 4,5 million nafar fuqarolari migratsion
roʼyxatga olingan, 3,25 million kishi - roʼyxatdan olingan (salьdo 1,25 million). [16]
Mutaxassis fikriga koʼra, migrantlar orasida ayollar soni koʼpayishi – bu umumjahon trendi.
Аyollar soni oshishi – migrantlar bolalarining ham soni oshishini bildiradi, deydi ekspert.
Shuningdek, turli yoshdagi migrantlar ham kela boshladi. Oldinlari asosan oʼrta yoshli biror
mutaxassislikka ega boʼlgan kishilar kelgan boʼlsa, hozir hech qanday ish tajribasiga ega boʼlmagan yosh
fuqarolar ham kelmoqda.
Shunindek migrantlar orasida qishloqdan kelgan kishilar soni ham oshmoqda. Demak kelayotgan
kishilarning aksariyati oliy maʼlumotga ega emas, rus tilini bilish darajasi ham ancha past. Oxirgi vaqtlarda
migratsiya sohasida ana shunday trendlar kuzatilmoqda. [17]
Oʼzbekistondan xorijga boruvchi migrantlarning asosiy qismi ona yurtida uy-joy qilishni maqsad
qiladi. Oʼzbekiston xorijga uy-joy qilish maqsadida boʼlgan migrantlarning oldini olish maqsadida ularga
uy-joy qilib berish siyosatini ham olib bormoqda.
2020 yilda uy-joy sharoitlarini yaxshilashga ehtiyojmand mehnat migrantlariga koʼp kvartirali
uylardan 3462 ta xonadon ajratiladi. Bu Oʼzbekiston prezidentining 2019 yil 20 avgustdagi farmonida
belgilab qoʼyilgan.
Bandlik va mehnat munosabatlari vazirligi ajratiladigan xonadonlar hududlar kesimida qanday
koʼrinishga ega boʼlishini eʼlon qildi.
Eng koʼp xonadon Аndijon, Samarqand va Fargʼona viloyatlarida ajratilgan – har bir viloyatda 420
tadan. Eng kam Navoiy viloyatida 60 ta ajratilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
