Issiqlik va ish. Izotermik,izoxorik,izobarik jarayonlar. Termodinamikaning nolinchi qonuni

Issiqlik sig'imi - sistemaning haroratini bir gradusga ko‘tarish uchun talab qilingan issiqlik miqdori bo’lib, u sistemaga berilgan issiqlikning harorat o‘zgarishi nisbatiga teng. Issiqlik sig‘imi tushunchasining kiritilishi termodinamika tarixida eng katta yutuqlardan biri bo‘lgan. Bosim - sirt yuzasiga ta’sir qiluvchi kuch bo’lib, turli birliklarda ifodalanadi: Paskal, n/m2, bar va mm sim.ust. Bunda doimo sistema bosimining atmosfera bosimi bilan farqi emas, balki absolyut bosim ko’rsatiladi. Termodinamik sistema qandaydir boshlang’ich holatdan chiqib, qator o‘zgarishlarga uchragandan so'ng уana avvalgi holatiga qaytadigan jarayon aylanma yoki siklik jarayon deyiladi. Bunday jarayonda har qanday holat parametrlarining o'zgarishi nolga teng. Jarayonning borishi sharoitlariga qarab izobarik, izotermik, izoxorik, adiabatik bo'lishi mumkin. Ularda mos ravishda bosim, harorat, hajm yoki entropiya o'zgarmas bo’ladi. Adiabatik sharoitda sistema tashqi muhit bilan issiqlik almashmasligi sababli termodinamikaning ikkinchi qonunidan entropiyaning o‘zgarmas bo'lishi kelib chiqadi.

Ish va issiqlik o'rtasidagi farq Ish - bu masofadan harakat qiladigan kuch tomonidan uzatiladigan energiya miqdori, issiqlik esa energiyaning bir shakli. Ish va issiqlik o'rtasidagi asosiy farq shundaki, ish - bu bir yo'nalishda tartiblangan harakat, issiqlik - bu molekulalarning tasodifiy harakati. Bundan tashqari, ish - bu yo'lning vazifasi, lekin issiqlik - bu holatning vazifasi. Ish va issiqlik o'rtasidagi yana bir muhim farq sifatida, biz isbotlashimiz mumkinki, ishni butunlay issiqlikka aylantirish mumkin, lekin issiqlikni 100% ishga aylantirish mumkin emas. Bundan tashqari, issiqlik energiyaning bir shakli, ish esa energiyani uzatish usulidir. Ish va issiqlik o'rtasidagi farq haqida quyida keltirilgan infografika batafsil taqqoslashni beradi.

1. Izobarik jarayon P =const dQ =dU + P dV PdV=A=r(V2-V1)=Q(T2-T1) Izobarik jarayonning P-V diagrammasi shunday: Sistemaga issiqlik berish bilan hajm qancha kо‘p о‘zgarsa shuncha kо‘p ish bajariladi (1.4-rasm) dQ =dU + p dV