Issiqlik usuli asosida gaz va suyuqlik sarfini o’lchash asboblari

11-rasm.
Fotodatchikli plzision regulyator sxemasi.

kamayib ketadi. Shunda R1 va R2 relelar cho’lg’amlaridan ularning ishlashi uchun etarli miqdorda tok o’tadi.R1 va R2 relelarning kontaktlari ulanishi bilan boshqaruvchi R3 rele cho’l0amidan tok o’tganda uning kontaktlari ulanib, bunkerga paxta keltiradigan ijro etuvchi mexanizmni ishga tushiradi.Bunkerga paxta tusha boshlaydi, paxta balandligi ko’tarila borib FS1 ga tuo’adigan nurni to’sganda R2 rele cho’lg’ami zanjiridagi tok miqdori juda kamayib ketadi.R2 relening kontakti uziladi.Lekin bloklovchi R3 kontakt ulangan bo’lgani uchun bunkerga paxta kelishi davom etaveradi. Paxta balandligi ko’tarila borib FS1 ga tushadigan nurni to’sganda uning qarshiligi keskin oshishi bilan R1 kontakti uziladi. Shundagina R3 boshqaruvchi relening elektromagnit cho’lg’ami toksizlanib, bunkerga paxta keltiradigan ijro etuvchi mexanizm ishdan to’xtaydi.
Fotosezgichlar 24 V gacha bo’lgan o’zgarmaskuchlanish manbaiga ulanadi.Ta’minlovi T transformatorning ikkilamchi cho’lg’amidagi kuchlanish 36 V gacha bo’lishi mumkin.
5. Material va moddalar balandligini radioizotopik sezgich yordamida o’lchash. So’nggi yillarda radioizotopik o’lchov asboblari amalda keng qo’llanilmoqda.Bu metodning asosiy afzalligi shundaki, 1)texnologik jarayon o’tayotgan ob’ekt bilan radioizotopik sezgich orasida hech qanday mexanik bog’lanish bo’lmaydi.2) ob’ekt sirtidan unga tegmagan holda uning ichidagi material va modda balandligini o’lchash imkonini beradi.Bunga misol qilib yuqori temperaturali bug’lash-qaynatish apparatida gazmolga ishlov berish jarayonini ko’rsatish mumkin. ; bunda ob’ekt ichidagi gazmol balandligini faqat radioizotopik sezgich yordamida aniqlash mumkin, hech qanday boshqa turdagi sezgichlardan foydalanib bo’lmaydi.

O’lchov asbobining prinsipial sxemasi 12-rasmda ko’rsatilgan.
U radiaktiv nurlanish manbai 1, ionlovchi nurlanishni qabul qiladigan schyotchik 2, elektr toki manbai 3 va rezistor 4 dan iborat.Schyotchik metalldan yasalgan silindr bo’lib, ichi inert gaz bilan to’ldirilgan.Silindr markazida undan izolyator bilan ajratilgan metall sim tortilgan. Silindr devori elektr manbainingmanfiy qutbiga , metall sim esa musbat qutbiga ulangan.Silindr inert gaz bilan to’ldirilgan bo’lgani uchun schyotchik zanjirida tok bo’lmaydi. Schyotchikka radiaktiv nur ta’sir qilib undagi inert gaz ionlanishi boshlangandagina schyotchik 2 va rezistor 4 zanjirida tok hosil bo’ladi.Bu tok miqdori inert gazning ionlanish darajasiga bog’liq bo’ladi.Gazning ionlanishi manbai bilan schyotchik 2 orasiga