Issiqlik texnikasi ikkinchi nashri

18.2. Ko‘p bosqichli kompressor
Yuqori bosimli gazlarni olish uchun ko‘p bosqichli kompressorlar qo‘llaniladi (18.6-rasm). Ularda gazni ancha yuqori bosimlargacha siqish uchun uni bosqich bilan, yahni oraliq sovutish yo‘li bilan bir necha marta siqiladi. Gazni bir necha silindrda siqish kompressorning hajmiy f.i.k. orttiradi, surkov moyini ishlashini yaxshilaydi hamda kompressor yuritmasi uchun energiya sarfini kamaytiradi. 18.7-rasmda uch bosqichli kompressorning ideal indikator diagrammasi tasvirlangan.
Bu yerda 0-1- birinchi bosqich so‘rish chizig‘i;
1-2-birinchi bosqichdagi politrop siqish jarayoni;
2-a- birinchi bosqichdagi birinchi sovutgichga xaydash chizig‘i
a-3- ikkinchi bosqichga so‘rish chizig‘i;
3-4-ikkinchi bosqichdagi politrop siqish jarayoni;
4-v-ikkinchi bosqichdan ikkinchi sovutgichga xaydash chizig‘i;
v-5-uchinchi bosqichga so‘rish chizig‘i;


18.7-rasm



18.6-rasm

5-6-uchinchi bosqichda politrop siqish jarayoni;

6-s-uchinchi bosqichdan rezePvuarga xaydash chizig‘i.
2-3 va 4-5 chiziqlar gazning o‘zgarmas bosimda sovishidagi hajmini kamayishini bildiradi.Ishchi jism - -gaz barcha sovitgichlarda boshlang‘ich temperatura T₁gacha sovutiladi, shuning uchun gazning 1,3 va 5- nuqtalardagi temperaturalari bir hil bo‘lib 1-7 izotermada turadi. Barcha bosqichlarda bosimlar nisbati odatda bir hil bo‘ladi:


(18.14)

Barcha bosqichlarda bosimlar nisbati, boshlang‘ich temperaturalar hamda politropa ko‘rsatgichi bir hil bo‘lganligidan xar bir bosqichdagi gazning ohirgi temperaturlari ham bir hil bo‘ladi:

(18.14)-tenglamadan ko‘rinib turibdiki:

bundan xar bir bosqichdagi bosimning ortish darajasi quyidagiga teng bo‘ladi:

,
Yoki Z bosqich uchun:

Siqish bosqichlari sonini ko‘paytirish siqish jarayonini izotermik jarayonga yaqinlashtiradi. Lekin shu bilan birga kompressorning konstruktsiyasi murakablashadi, mexanik va gidravlik isroflar bo‘ladi, kompressorning umumiy f.i.k. kamayadi.

Har bir bosqichdagi sarflangan ishni quyidagicha aniqlanadi:









Bundan

Uchala bosqichdagi to‘liq ish (J/kg) quyidagiga teng:

(18.15)

Yoki m kg gaz uchun:

(18.16)

Ko‘p bosqichli kompressorning yuritmasi uchun sarflangan ish bir bosqichdagi ishni bosqichlar soniga ko‘paytirilganiga teng. Har bir bosqichda gazdan olib ketilgan issiqlik miqdori bir-biriga teng:

(18.17)

Izobar jarayonda xar qanday sovitgichdan olib ketilgan issiqlik miqdori quyidagicha aniqlanadi:

(18.18)