Issiqlik – massa almah

XI Bob. Quyosh issiqxonalarning tabiiy konvektsiya sharoitida

massa almashinishini hisoblash
Mavzuning tayanch iboralari: issiqlik almashinish, muhofaza qatlam, inshoat, konvektiv, nurlanish, kondensatsiya, tabiiy konvektsiya.
Ushbu mavzuda quyosh issiqxonalarning tabiiy konvektsiya sharoitida massa almashinishini hisoblashga tegishli tushuncha va ma’lumotlar keltirilgan.
11.1. Plyonka to’siqli gelioissiqxona ichki sirtida issiqlik almashinish tabiiy konvektsiya koeffitsientini hisoblash
Quyosh issiqxonasi ichidagi issiqlik almashinishi, muhofaza qatlamli inshoatlar kabi tabiiy konvektiv va mazkur turdagi inshoatlardagiga o’xshab ichki sirtida issiqlik almashinish koeffitsientiga bog’liq bo’ladi, hamda uchta tashkil etuvchilarning yig’indisiga teng; konvektiv nurlanish va kondensatsion [51].

Ilmiy tekshirish ishlari natijasiga ko’ra to’siqning ichki sirtida issiqlik almashinish jarayoni tabiiy konvektsiyada aniqlash formulasi quyidagicha:

- (11.1)

bu yerda

- (11.2)

- (11.3)

bu yerda, to’yinish bosimi; gorizontga nisbatan kondensatsiya sirtining qiyalik burchagi; tomchining chegaraviy burchagi (plyonkali to’siqning ichki sirtida suv bug’laridan hosil bo’lgan tomchi kondensatsiya); suvning sirt taranglik koeffitsienti. Muhandislik ishlari uchun (11.1), (11.2), (11.3) formulalarni quyidagi ko’rinishda yozish mumkin bo’ladi:

. (11.4)

(11.5)

(11.6)

(11.5) formuladagi ning qiymati o’simlik bargi sirti plyonkaning ichki sirti tizimining keltirilgan qoralik darajasi quyidagicha aniqlanadi:

(11.7)

bu yerda, mos ravishda, o’simlik bargi sirtining va shaffof yorug’likni yaxshi o’tkazuvchi to’siq materialining (polimer plyonka) qoralik darajasi. Agar ; [49] va qiymat olinsa (11.7) dagi qiymati 0,3924 va (11.5) ifodani quyidagi ko’rinishda yozish mumkin bo’ladi:

(11.8)

(11.5)- (11.7) ning qiymatlarini (11.8) qo’ysak, quyosh issiqxonasi ichki sirtining issiqlik almashinish koeffitsientini aniqlash mumkin bo’ladi:

(11.9)

Issiqxona ichidagi to’siq sirtida havoli muhitda suv bug’larining kondensatsiya jarayoni bo’lmasa, ya’ni bo’lsa unda (11.9) yechimni ko’rinishi quyidagicha bo’ladi:

(11.10)

(11.9) va (11.10) yechimlardan ko’rinadiki, qiymati va farqi va yig’indisiga bog’liq bo’ladi. O’z navbatida tashqi atrof muhit temperaturasi ( ) va qaralayotgan qoplamning tashqi sirtini issiqlik almashinish koeffitsientiga va agar ikki qoplamli bo’lsa yana havo qoplamining termik qarshiligiga ham bog’liq bo’ladi ( ).

Bunday holda qiymatini aniqlashda, ketma-ket yaqinlashish usulidan (iteratsiya) foydalaniladi. ni hisoblash natijalari bu usulda bir va ikki qoplamli shaffof yorug’lik to’siqlar uchun o’rtacha ob-havo sharoiti uchun qishki isitish mavsumida ( va ) hisoblangan qiymati [49] 11.1-jadvalda berilgan.

11.1-jadval

Kattaliklar	Plyonkali to’siq ichidagi sirtda suv bug’larining kondensatsiyasi bor			Plyonkali to’siq ichidagi sirtda suv bug’larining kondensatsiyasi yo’q
	1-qavat	2-qavat	1-qavat		2-qavat
	3,6963	2,4903	3,8463		2,9194
	1,8387	1,9077	1,8263		1,8890
	2,6418	4,7515	-		-
	8,1767	9,1495	5,6726		4,8084
	13,3	13,3	13,3		13,3
	1,0488	1,0221	1,0399		1,0291
	14,3488	14,3231	14,3399		14,3291
	5,2086	1,7908	4,0647		1,5217
	-	-	3,8965		2,5327
	9,3264	3,6594	11,3247		5,7441
	7,81	14,87	6,54		12,94
	7,81	4,00	6,54		5,01
	13,97	15,15	13,75		14,82

11.1-jadvalga asosan qiymatini solishtirsak, shaffof plyonka qoplam ichidagi sirtda suv bug’larining kondensatsiyasi bor bo’lganda ning qiymati dan gacha, ya’ni 44,3% bir qavatida va dan , ya’ni 90,2 % ikki qavatida qiymat olinadi. Bir xil sharoitda ikki qavatlini bir qavatli o’rniga olinsa, gelioissiqxonada ning qiymati 11,9% kondensatsiya bo’lganda ortishga va 18,0% kondensatsiya bo’lmaganda kamayishga olib keladi.