Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

том он лам а туш и б чиқиладиган зи н алар б ў л и б , улар 
^
орқали ю қори да ай ти лгани дек , иккинчи қаватга, ш и ­
накли таш қи йўлакка чиқилган. М арказий гум базн и н г
ҳар икки т о м о н и д а , ай лан ан и н г хордаси бўй лаб ж о й -
54

---

лаш ган олтита ён гум базн и н г арки м арказий гумбазга
қараб очилади. Бу ердан би ри н ч и б ор топилган ойналар
н иҳоятда катта қ изиқ и ш туғдиради; қуйи д ев о р и қалин
қаватнинг хон аларига ёруғлик туш и ш и га и м к он берган
б у ой налар ш и м ол и й гум баздан бош қ а ҳам ма гум баз-
л ар н и н г ғўлачалар терилган деворлари да м авжуд. Ўқ
отилган йўлак ш инаклари ч и зи ғи дан пастда ж ой л аш ­
ган дер а за токчалари қалинлиги олти метр келадиган
таш қи д ев ор га м ос қалинликда ичкарига н иш аб бўл и б
туш ган. П астдан тур и б м ана ш у ой н ал ар орқали қарал-
ганда о см о н к ўри нган , бу э с а хон ал ар н и н г анча ёруғ
б ўл и ш и н и таъм инлаган.
Бу аж ой и б оби дада ўтказилган кўп йиллик қази ш -
малар н ати ж аси да м арказий б и н о н и н г тар ихи й ҳаёти
илк К ан гю й даври д о и р а си би лан чекланган ҳолда,
таш қи ҳалқа иморатлари тахм инан тўрт асрча, эр ам и з­
н и н г би р и н ч и асри охиригача, яъ н и Х о р а зм н и н г К у ­
ш ан и м п ери яси га қ ўш илиш и араф асига қадар мавжуд
бўлганлиги ан ик дан ди . С. П . Т олстов н и н г тахм инича,
д а ф н қилиш га о и д ҳам да д и н и й урф -одатл ар ж ой и
бўлган марказий бурж атроф ида, дастлаб, айлана ш ак-
ли даги ш инакли б и р ги н а д ев о р бўлган бўлса керак.
С ўнгра д ев о р батам ом қайта қурилган ва ичкаридан
унга тақаб турли-тум ан ом борхон алар қуриш ган. К еч ­