Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

бош қ а халкдар орқали ўтган, д е б ф араз қилиш м ум ­
кин.
А й ри м оли м ларн и н г ай ти ш и ча, Г ер одот ва С трабон
асарларида учрайди ган массагет қабила итгиф оқига а с о ­
сан қуйидаги қабилалар: хор асм и й л ар , ап асиаклар, Х о ­
р азм н и н г то Н уротагача етган ж а н у б и -ш а р қ чегарала-
рида яш аган сакараваклар, А м уд ар ён и н г ўрта қ исм и да
42

---

ўр н аш ган д е б и к л а р , т у х о р ёк и д о х л а р (Қ у в о н д а р ё
бўй л ар и да), о с и й ёк и яксартлар (С и р д а р ён и н г ўрта
оқ и м и да) ва ов гос (овгол)лар кирган. Бу ёш ва қудрат-
л и Х оразм давлати о сти да би ри кк ан зўр и тти ф оқ анча
*
кучли аҳам он и й л ар н и н г ж аҳон да би р и н ч и бую к давлат
бўл и б танилган К и р ва Д о р и й м онархи яси га қараганда
о ж и з б ў л и б , э р а м и з д а н о л д и н г и VI а ср д а Э р о н г а
б ўй сун ган ҳамда ун и н г XVI сатрапи (ви лояти)га ай -
лан ган . А сли аҳам они й лар давлати тарихи ўнлаб мам-
лакатлар ва халқларни ўзига бўй сун ди р ган бутун Я қин
Ш ар қ ва Ўрта О си ё тарихи д е са бўлади.
А м м о Х оразм ўз ҳук м рон л и ги н и асли да сак даб қол-
ган, ҳатто у аҳам они й лар и м п ер и я си н и н г давлат иш ла­
ри ва ҳарбий ю риш ларида бевосита иш тирок қилган. Ге­
р одот а ж о й и б қ урол -асл а \а л и ва зўр тактикали хо р а с­
мийлар, сакараваклар, суғддар, бақтрияликлар билан би р­
га эр ам и здан аввалги 480 й илда К сер к сн и н г Элладага
қилган ю р и ш и да и ш ти рок қилганлиги ҳақида ёзади .
А ҳам он и й л ар ҳукм ронлигидаги Я қин Ш ар қ ва А ф рика
м ам лакатларининг ҳарби й ва давлат иш ларида хо р а зм ­