Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

кўламда о л и б бори л ган қазиш малар туф ай ли, м инглаб
гектар ун ум дор ерларга ҳаёт қайтарган катта сув и н ш оот -
лари , чўл четидаги қалъа ва и стеҳк ом ларн и нг қ ури лиш -
лари, Х ур осон , М авароуннахр, Даш ти қ и п ч о қ ичига оли б
боради ган йўлларнинг муста^дсамланиши, шаҳар ҳаётининг
ж он л ан и ш и , ҳунарм андчилик, сав дон и н г янгидан гурки-
р аб ў си ш и , «Х оразм р ен есса н си » (уй ғон и ш даври ) сан ъ -
а ти н и н г ш укуҳи ва б о й ривож и кўз ўн ги м и зда б и р м а -б и р
н ам оён бўлади.
М азкур воқеаларнинг э н г салби й ва да\ш атл и оқ и ба-
ти , С .П . Т ол стов н и н г д о н о илм ий ф икрларига таян иб
айтиш м ум к и н к и , мўғул и сти л оси ф ақат ҳарби й вайро-
нагарчиликлар келтириш билангина, забт қилинган мам­
лакатларнинг си қ и б суви н и ичувчи ҳарби й -қ улдорли к
ҳок и м и я ти н и н г ўрнатилиш и би лан ги н а киф оя 
қилиб
қолм айди. Бу и сти лолар яқ и н даги н а м уваф ф ақият б и ­
лан бартараф қилинган ф еодал тарқоқликка қайтиш га,

---

истилочиларга таянган ҳолда ўз халқига қарш и иш ту­
ту вч и келгиндиларнинг куч-қувватидан ўзи н ин г тор шах-
си й м анф аатларини амалга ош и риш йўлида ф ой дал а-
нувчи ф еодал зодагон л ар , ай н и қ са маҳаллий ҳоким ва
хонлар м авқ еи н и нг м устаҳкам ланиш ига, ярим қулдор-
лик тузум и н и н г қайта ти к ланиш ига ол и б келган эди .
О ли м н и н г э н г м уҳим хулосаси ш ундай: «Тарих ғил-
д и р аги н и н г к ейи н ги айланиш лари Х оразм и м п ер и я си -
н и н г ю ксалиш и т а со д и ф и й бўл м аган ли ги н и , б у ю к са­
ли ш Ўрта О си ё халқлари тарихий р и в ож и н и н г и ж оби й