Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

>
С и ёв ор ш он н о м и би л ан тилга о л и н а д и , у н и н г образи
халқ д остон л ар и ва ривоятларида ярим худо қ и ёф аси д а
гавдаланади.
Х оразм эртакларида ж уда кўп учрайдиган девлар,
аж даҳо ва бош қ а турли ёвуз кучлар А в есто образлар и га
тўғри келиш и ҳам та со д и ф эм ас. А в есто н и н г айрим
қиссалари Ф ирдавсий асарларида тилга о л и н и б , С иёвар-
ш он а ва Хусрав кўрсатган қаҳрамонликлар билан боғлиқ
воқеалар Урва (У рганч) яқ инидаги кўлларга б о й ўлкада,
Буру каш (О р ол ) д е н г и зи атроф ларида ҳам да дахлар ва
сарм атлар (В ол га бў й и даш тлари) м амлакатида рўй б е ­
ради. Ш у ор ада Буракаш д ен ги зи га яқ и н ж о й д а Ардви
(А м ударё) и рм ок дари п ай до қилган оролларда «еттита
кириш вор» аҳоли яш аган э н г қадим и й вилоятлар ю зага
келган. Бу ерда С асраок н ом ли м уқаддас ҳўкизга м и н -
ган дастлабки авлодлар муқаддас маздакий ол ови н и кел-
тиради^ Ш у о л о в н и н г э н г қ ади м и й си ва э н г ҳурм атли-
*
с и н и Й и м а (Ж ам ш и д) Х оразм тоғларидан б и р и н и н г
чўққисига ўрнатади.
И и м а э с а б у ю к «Ш оҳн ом а»да Ж ам ш и д обр ази да
н ам оён бўлади . Ж ам (й и м киш и и см и ) ш и д -н у р о н и й
73

---

деган маънони англатади. У н и нг п одш олик қилган даври
ёр у г л и к зу л м а т у с т и д а н , а д о л а т ё в у зл и к у с т и д а н ,
и н со н л а р девлар усти дан у зи л -к еси л ғалаба қилган,
ҳатто ўлим ен ги лган, ҳар би р дардга дав о топилган
зам он д е б таъ ри ф ланади , эр о н и й л а р н и н г а ф сон ав и й
тарихида «олтин давр» д е б ҳи собланади. «Ш оҳном а»даги