Исо жабборов буюк хоразмшоҳлар

даврда Ўрта О си ён и н г бош қа х,удудларидагидек, Х о -
размда ҳам янги туғилган ф еодал тузум и н и н г тараққий
қилиш ига тўсқ и нли к қилаётган патриархал қулдорлик
анъаналари анча тез см ири ла бор ади . Бу ем ирилиш
йирик ф еодал зодагон лари билан о з о д д еҳ қ о н ом м аси
орасидаги шартли тенглик н и қ оби н и ол и б таш лаб, улар
ўртасидаги ж и д д и й и хти л оф н и кучай ти ради . Ч унки
ю қори табақага тез кўтарилаётган м улкдор оқсуяклар
ва м аҳаллий ҳук м дор л ар ў з м а в зе с и н и м устаҳк ам -
лаш тириш м ақсадида янги давлат тузум и н и так ом ил-
лаш тириш , ун и н г барча и м к он иятлари дан , даставвал
ж ам иятни оди л о н а бош қ ариш си ёса т и н и амалга о ш и -
риш учун ҳеч нарсадан қайтмаганлар. Бундай ҳолат
таби и й к и мамлакатда со ц и а л -и қ т и со д и й вазиятни анча
мураккабл а шти ради .
М ўғул и сти лоси араф асида Х оразм анча ю ксалиб
келаётган ўрта асрларга хос Ғарбдаги ф еодал м онархи я-
ларга ўхш аш ш аклланаётган й ирик давлат си ф ати да та-
108

---

нилган. А м м о уз д ав р и н и н г маҳсули ҳи собланган бу
м онархия ҳам ички ва таш қи си ёсати да ўзига хос куч­
ли ва заи ф том он л ар и , катта-кичик зидди ятлар ва тур­
ли н изолар би л ан ривож лана бош лаган. Бу ҳолатни
нафақат ёзм а м анбаларда, балки археологик ва эт н о -
график кашфиётлар туфайли тўпланган материаллар асо­
си да ҳам тасаввур қилиш м умкин.
Х оразм э к сп е д и ц и я си н и н г б у даврга о и д аж ой и б
каш фиётлари ёзм а манбаларда ҳам учрайдиган тарихий
далилларни тадқ и қ қилиб мўғул и сти лоси араф асидаги
воқеаларга би р о з аниқпиклар к ир ити
1