Ismoilbek Gasprinskiy (1851-1914) Munavvarqori Abdurashidov

Samuel Pufendrof (1632-1694) - davlatning paydo bo‘lishini xudoning xohishi bilan deydi. Davlatni vujudga keltirishning asosiy tashabbuskori bu xudodir. Davlat faqat mutlaq hukmronlik sharoitida o‘z maqsadlarini amalga oshira oladi.

Yangi davrning progressiv g‘oyalarini amerikaliklar ham himoya qildilar, ular orasida T.Jeferson, T.Payn va A.Hamiltonlarni alohida qayd etish zarur.

Tomas Jeferson (1743-1826) - Amerika xalqining demokratiya uchun olib borgan ozodlik kurashi tarixidagi eng yorqin shaxslardan biri. U o‘sha davrning buyuk inqilobiy hujjati - Amerika Ko‘shma SHtatlarining Mustaqillik Deklaratsiyasi (1776 yil 4 iyulda qabul qilingan) muallifi. Deklaratsiyaning asosiy qoidalari quyidagilardan iborat: barcha odamlar tug‘ilishdan teng yashash, erkin, mulkdor, baxtli bo‘lish va xavfsizlik huquqlariga egadirlar; hokimiyat xalq manfaatlari yo‘lida faoliyat ko‘rsatishi kerak agar u bu manfaatlarga zarar etkazsa, xalq o‘ziga yoqmagan bunday hukumatni ag‘darishga haqli; hokimiyatning bo‘linishidan iborat. Mohiyatiga ko‘ra, tarixda bu birinchi inson huquqlari Deklaratsiyasi edi.

Amerika inqilobi davrida Tomas Payn (1737-1809) ham o‘zining radikal siyosiy-huquqiy qarashlari bilan chiqdi. «Sog‘lom fikr» nomli pamfletida mustamlakachilarga Buyuk Bri­taniya Amerika xalqini qullikda tutib turganini, ular zo‘ravonlikka qarshi zo‘ravonlik bilan javob qilishga haqli ekanliklarini ko‘rsatib berdi. Mustaqillik uchun kurash har bir xalqning tabiiy huquqidir. U birinchilardan bo‘lib davlat va jamiyat o‘rtasidagi farqni belgiladi va bunda davlat jamiyatning mahsuli ekanligini, shu sababli jamiyatdan yuqori tura olmasligini ko‘rsatib o‘tdi. U - xalqning xavfsizligini, uning huquqlari va erkinliklarini eng ko‘p darajada ta’minlaydigan boshqaruvni boshqaruvning eng yaxshi shakli deb hisobladi.