Ism-shariflari Temur

<sup>B UYUK SOHIBQIRON
Ism-shariflari - Temur. To'lig'icha - Amir Temur ibn amir Tarag'ay bahodir ibn Barkul bahodir ibn Ilongiz bahodir ibn Injil ibn Qorajor Nuyon ibn Amir Sug'uchin ibn Irimchi Zalosxon ibn Qojuvli bahodirxon ibn Tarbonxon. Otalari - Tarag'ay Bahodir ibn Barkul.

Onalari - Takina Begim Moh. Buxoroda tug'ilganlar. Amir Temur onalarining hurmati uchun Buxoroga otdan tushib, piyoda kirib borar ekanlar.

Tug'ilgan yillari- Hijriy 736 (milodiy 1336) yil sha'bon oyining 9-kuni Zuhra va Mushtariy (Venera va Yupiter) sayyoralarining Jadiy burjida o'zaro yaqinlashgan vaqtida dunyoga kelganlar. Zuhra va Mushtariy sayyoralari bu yulduzlar to'dasida har 800 yilda bir marta o'zaro yaqinlasharkan. Shu vaqtda yer yuzida ulug' inson tug'ilarkan. Tarixchi Sharofuddin Ali Yazdiy "Zafarnoma" kitobida yozishicha, bu yaqinlashuv vaqtida uch tengi yo'q inson - Muhammad sallollohu alayhi vassallam, Iskandar Zulqarnayn va Amir Temur dunyoga kelganlar.

Tug'ilgan joylari - hozirgi Qashqadaryo viloyati, Yakkabog' tumanidagi Xo'ja Ilg'or qishlog'i.

Bashorat: Amir Temur Tarag'ay bir yil oldin g'alati tush ko'ribdilar. Arabga o'xshash bir yigit qo'llariga qilich beribdi. Quyoshga qarab silkit, deb buyuribdi. Shunday qilgan ekanlar, olam birdan yorishib ketibdi. Amir Tarag'ay tushlarini Shayx Said Kulolga aytib, ta'birini so'rabdilar. Said Kulol uning o'g'il ko'rishini va bu o'g'ilning butun dunyoni zabt etuvchi fotih bo'lishini karomat qilgan ekan. O'g'il tug'ilgach, uni Shayx huzuriga olib boribdilar. Shayx Qur'onni ochib, bolaga "Temur" deb ism qo'yibdi.

Hislatlari- Bolalikdan chaqqon va dovyurak, tiyrak va qat'iy, ayni vaqtda mehribon.

...Temurbek madrasadan chiqqach, yilqilar ko'p bo'lgan yaylovlarga borardi. Ularni minib olishni o'rganardi. Qaysi birini minmoqchi bo'lsa, hayvonning qattiq qarshiligiga uchrar edi. U minib olgach, ot joni boricha chopar, oxiri to'xtab turib, ikki oldingi oyoqlarini ko'tarib uloqtirmoqchi bo'lar yoki orqa oyoqlari bilan irg'ishlab uni ag'darmoqchi bo'lardi. Kuchli Temur g'olib kelgach esa, ot yuvosh bo'lib qolardi. U yaylovlarda o'q otishni ham mashq qilardi. Hatto o'rgatuvchi yordamida chopib kelayotgan ot ustida o'q otishni o'rganardi. O'rganganda ham o'ngda, chapda, oldinda, orqada - xullas, qay tomonda bo'lsa-da aniq mo'Ijalga olardi.

Rivoyat qilishlaricha, Temur yolg'iz o'zi yukli aravani tagidan ko'taraolgan ekan. "Ajdar boshini tishi birla tishlab olib tashlagan ekan..." "Qirq kishi tortadurg'on qovg'a (quduqdan suv oladigan charm idish)ni yolg'iz o'zi tortib olgan ekan".

...O'sha davr tarixchisi ibn Arabshox yozadi:

"Temur gavdasi kelishgan, uzun bo'yli kishi edi. Peshonasi ochiq, kallasi katta, ovozi jarangdor, oqish yuzini och qizil rang jonlantirib turardi. Yelkalari keng, barmoqlari to'liq, qovurg'alari uzun, muskullari kuchli edi. Uzun soqol qo'yib yurardi. O'ng qo'li va o'ng oyog'i mayib, qarashlari yoqimli edi..."

Maqsadlari - Turon zaminini mo'g'ullardan ozod qilmoq va Movarounnahrda markazlashgan davlat qurmoq.

Shu maqsad yo'lida Amir Temur jasorat va qudrat ko'rsatdilar. Movarounnahr taxtiga o'tirganlarida 25 yoshda edilar. Markazlashgan davlat tuzib, o'ttiz besh yil hukmronlik qildilar.

Shiorlari - "Kuch - adolatdadir". Amir Temur shunday derdilar: - "Bir kunlik adolat yuz kunlik toat-ibodatdan afzal".

Unvonlari - Ko'ragon, Sohibqiron, Qutbiddin, Abulmansur...

"Ko'ragon" so'zi - xon kuyovi degan ma'noni anglatadi. Amir Temur 1370 yilda amir Husaynni yenggach, uning beva qolgan ayoli Saroymulkxonimni o'z nikohiga oladi. Saroymulkxonim esa Qozonxonning qizi edi. "Sohibqiron" unvoni ularga tug'ilmaslaridan avval bashorat tariqasida berilgan. Bu so'z yulduz burjlarining baxtli kelishi (qiron)da tug'ilgan farzand demakdir. "Qutbiddin" unvoni - zamona peshvosi, yo'l ko'rsatuvchi avliyo, "Abulmansur" unvoni esa zafarmand va g'alaba qozonuvchi, degan ma'nolarni

beradi.

VASIYATLARI
- "Millatning dardlariga darmon bo'lmoq vazifangizdir...

Adolat va ozodlik dasturingiz bo'lsin..."</sup>