Islom karimov nomidagu

ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT TEXNIKA UNIVERSITETI QO’QON FILIALI

• 13-21 GURUH TALABASI Karimjonov Asadbekning FIZIKA FANIDAN TAYORLAGAN SLAYTI

Mavzu:

1

• KUCHLANISH REZONANSI
• TOK REZONANSI

2

• O’ZGARUVCHAN TOK
• O’ZGARUVCHAN TOK ZANJIRIDA QARSHILIK,SIG’IM VA INDUKTIVLIK

3

• O’ZGARUVCHAN TOK QUVVATI.
• QUVVAT KOEFFITSENTI

KUCHLANISH REZONANSI

• Chunki, rezonans vaqtida tok ortishi bilan g‘altak va kondensatordagi 
• kuchlanishlar birdaniga ortadi. Ularning qiymati tashqi kuchlanish 
• qiymatidan ham ortiq bo‘lishi mumkin. Rezonans vaqtida induktiv 
• g‘altak va kondensatordagi kuchlanish tebranishlari amplitudasi 
• quyidagicha bo‘ladi:
• Tebranish konturlarida

TEBRANISH KONTURI

• shart bajariladi. Shuning uchun g‘altak
• va kondensatordagi kuchlanishlar zanjirga qo‘yilgan 
• kuchlanishdan ortiq bo‘ladi va R kamayishi bilan ortib boradi. Umuman 
• olganda, aktiv qarshilikning
•  katta qiymatlarida rezonans amalda kuzatilmaydi. 
• Rezonans davrida o‘zgaruvchan tokning amplitudaviy qiymati 
• bilan umumiy kuchlanish amplitudasi bir xil fazada tebranadi. 
• Rezonans hodisasidan texnikada keng foydalaniladi. Radiopriyomniklarda
•  

KUCHLANISH REZONANSI USTIDA TAJRIBA

• KUCHLANISH REZONANSI USTIDA TAJRIBA

TOK REZONANSI

• Tok rezonansi parallel tebranish konturida kuzatiladi. Shuning uchun u parallel rezonans deb ham ataladi. 1-rasmdagi kоnturning b – b klеmmalariga garmоnik kuchlanish gеnеratоri ulangan bo`lsin. Tеkshirish оsоn bo`lishi uchun gеnеratоrning ichki qarshiligini nоlga tеng (R=0) va enеrgiya yo`qоlishi faqat induktiv tarmоqda mavjud dеb hisоblaymiz. Bu hоlda kоntur gеnеratоrga tashqi nagruzka vazifasini bajaradi va to`liq qarshiligi quyidagicha ifоdalanadi ( R0L ): bo`ladi, ya’ni gеnеratоrdan kоnturga kеlayotgan tоkdan uning tarmоqlaridagi tоk Q marta katta bo`ladi. Dеmak, rеzоnans vaqtida tarmоqlardan o`tadigan tоk Q marta оrtadi. Shuning uchun parallеl kоnturdagi rеzоnans tоk rеzоnansi yoki parallel rezonans dеyiladi.

TOK REZONANSI

O’ZGARUVCHAN TOK ZANJIRIDA QARSHILIK, SIG’IM VA INDUKTIVLIK

• Induktivlik va sig‘imga ega bo‘lmagan aktiv qarshilikni biror zanjirda sodir bo‘ladigan xodisani kurib chikaylik
• Agar zanjirning o‘zgarmas tokdagi qarshiligi …R1.. ga teng bo‘lsa, shu zanjirdan o‘zgaruvchan tok utganda uning qarshiligi ortadi va qiymati biror R ga teng bo‘ladi. Tajriba o‘zgaruvchan tok chastotasi ortishi bilan zanjirning qarshiligi ortishini ko‘rsatadi. Shuning uchun o‘tkazgichning o‘zgarmas tokdagi omik qarshilik deb ataluvchi qarshiligidan fark qilishi uchun o‘sha o‘tkazgichning o‘zgaruvchan tokdagi qarshiligi aktiv qarshilik deb ataladi. Modomiki o‘tkazgichning aktiv qarshiligi tokning chastotasi ortishi bilan ko‘paysa unda asosan sirt effekti tufayli hosil buluvchi bu xodisa yukori chastotalarda ayniksa ayniksa muxim ahamiyatga ega bo‘ladi.

O’ZGARUVCHAN TOK

O’zgaruvchan tok quvvati

• Sizga ma’lumki, o‘zgarmas tokning bajargan ishi kuchlanish, tok kuchi va tok o‘tib turgan vaqt ko‘paytmasi sifatida aniqlanadi:   A = U · I · t.  (3–28) O‘zgaruvchan tokning bajargan ishini aniqlash uchun juda kichik vaqt oralig‘ida uning qiymatini o‘zgarmas deb qaraymiz. U holda o‘zgaruvchan tok bajargan ishining oniy qiymati ham shu kabi formula yordamida aniqlanadi:  

O’zgaruvchan tok quvvati

Xulosa Chunki, rezonans vaqtida tok ortishi bilan g‘altak va kondensatordagi  kuchlanishlar birdaniga ortadi.Ularning qiymati tashqi kuchlanish qiymatidan ham ortiq bo‘lishi mumkin.Rezonans davrida o‘zgaruvchan tokning amplitudaviy qiymati bilan umumiy kuchlanish amplitudasi bir xil fazada tebranadi. Rezonans hodisasidan texnikada keng foydalaniladi. Tok rezonansi parallel tebranish konturida kuzatiladi. Shuning uchun u parallel rezonans deb ham ataladi. 1-rasmdagi kоnturning b – b klеmmalariga garmоnik kuchlanish gеnеratоri ulangan bo`lsin. Tеkshirish оsоn bo`lishi uchun gеnеratоrning ichki qarshiligini nоlga tеng (R=0) va enеrgiya yo`qоlishi faqat induktiv tarmоqda mavjud dеb hisоblaymiz. Agar zanjirning o‘zgarmas tokdagi qarshiligi …R1.. ga teng bo‘lsa, shu zanjirdan o‘zgaruvchan tok utganda uning qarshiligi ortadi va qiymati biror R ga teng bo‘ladi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT