Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

TT dan hisoblagichlargacha aloqa liniyalari qarshiliklarining ma’lumotlari

l/S (d/mm)	1 mm^2 (1,13)	1,5 mm^2 (1,38)	2mm^2 (1,6)	2,5 mm^2 (1,78)	4 mm^2 (2,26)	6 mm^2 (2,76)	10 mm^2 (3,57)	16 mm^2 (4,5)
5 m	0,18	0,12	0,09	0,07	0,05	0,03	0,02	0,01
10 m	0,35	0,23	0,18	0,14	0,09	0,06	0,04	0,02
15 m	0,53	0,35	0,27	0,21	0,13	0,09	0,05	0,03
20 m	0,7	0,47	0,35	0,28	0,18	0,12	0,07	0,04
25 m	0,88	0,59	0,44	0,35	0,22	0,15	0,09	0,06

TT 5 A (yoki 1 A) nominal ikkilamchi tokli uch fazali induksion hisoblagich bilan birgalikda ishlatilganda har bir tok zanjirining nominal tokda va chastotada iste’mol qiladigan to‘la quvvati “Aktiv va reaktiv energiya elektr induksion hisoblagichlari. Umumiy texnik shartlar” GOST 6570-75 ga muvofiq 7.3-jadvalda keltirilgan qiymatlardan ortib ketmasligi kerak (qavslarda I_2N = 5A da nominal yuklama ko‘rsatilgan).

GOST 6570-75 "Schetchiki elektricheskie aktivnoy i reaktivnoy energii induksionnie. Obshie texnicheskie usloviya"

7.3-jadval

Induksion hisoblagichlar tok zanjirlari iste’mol quvvatlari

Hisoblagich turi	Iste’mol quvvati, VA dan katta emas (aniqlik sinfiga bog‘liq)
	0,5	1,0	1,5	2,0
Aktiv energiya	4,0 (R=0,16 Om)	1,2 (R=0,05 Om)	-	0,6 (R=0,024 Om)
Reaktiv energiya	-	-	2,3 (R=0,09 Om)	1,0 (R=0,04 Om)

0,2S va 0,5S (GOST 30206-94) sinflardagi elektron hisoblagichlar uchun har bir zanjiri to‘la istemol quvvati nominal tokda 1 V A dan, 1 va 2 sinflardagi elektron hisoblagichlar (GOST 30207-94) uchun esa mos ravishda 4 va 2,5 V A dan oshmasligi kerak. Amalda zamonaviy elektron hisoblagichlarda tok zanjirining tula iste’mol quvvati 0,1 - 0,5 V A dan oshmaydi, ya’ni induksion hisoblagichlarga nisbatan 4 – 10 martta kam. SHuning uchun induksion hisoblagichlarni elektron hisoblagichlarga almashtirilishi barcha hollarda TT ish rejimini yaxshilaydi. Bundan tashqari, shuni yodda tutish kerakki, induksion hisoblagichlar ishlatilganda o‘sha bir TT ikkillamchi zanjiriga ko‘pincha bir necha tokli cho‘lg‘amlar, masalan, hisoblagichlar aktiv va reaktiv energiyani qabul qilish tokli cho‘lg‘amlari ketma-ket ulanadi, u holda bir vaqtda aktiv va reaktiv energiyani o‘lchaydigan elektron hisoblagichni ishlatilishida TT ga faqat bir tokli zanjir ulanadi, bu TT ga ikkilamchi yuklamani kamaytiradi va uning ish rejimini o‘rnatadi. TT qo‘llanilishi hisobga olishni aniqliligini oshirish uchun birlamchi tok bo‘yicha uning nominallarini to‘g‘ri tanlash kerak bo‘ladi. Nominal tok maksimala ishchi tokning 70-80 % ini mos kelishi kerak I_1N ≈ (0,7 - 0,8) I_1maks (bunday tanlash TT ikkilamchi zanjirida o‘ta yuklanish bo‘lganida maksimal birlamchi toklarda xatoliklarni ortishidan ogohlantiradi).

Tijorat hisobga olishda elektron hisoblagichlardan foydalanishga o‘tishda TT nominal yuklamasiga talablar kamayadi. Uni 5 V A qiymat bmlan chegaralash mumkin (induksion hisoblagichlarda hisobga olish uchun TT da u 10-20 V A va undan ortiq qiymatni tashkil etgan), bu yakuniy natijada proporsional ravishda asbobli hisobga olishda elektr energiyani texnik yo‘qotishlarni kamaytiradi.

Agar ishlatilishi sharoitlari bo‘yicha TT ni hiosblagichdan uzoqda joylashtirish (masalan, 25 m va undan uzoqroqqa) zarur bo‘lgan hollardanominal yuklama oshirilgan quvvatli TT yoki 1 A nominal tokli shunda quvvatli TT dan foydalanish zarur (bunda ikkilamchi zanjirning yo‘l qo‘yiladigan maksimal tashqi qarishiligi 25 marttaga ortadi). So‘nggi holda mos ravishda 5 A ga emas, 1 A nominal tokka hisoblagichlarni qo‘llash zarur.