Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti

Ma’ruza № 17
Tok transfrmatorlarining ikkilamchi zanjirlarini montaj qilish va ishlatishga talablar

TT shtatli metrologik xarakteristikalarini ta’minlash uchun uning ikkilamchi yuklamasini kamaytirish muhimligini ta’kidlash kerak. Past kuchlanishli ko‘plab TT modellari uchun nominal ikkilamchi yuklama 5 VA yoki 0,2 Om ga teng (5 A nominal tokda). Bu shuni bildiradiki, birinchidan, ikkilamchi zanjirga faqat TT yuklamasi (hisoblagich, vattmetr, fazometr ketma-ket zanjiri, ampermetrlar) bilan moslashtirilgan yuklamani (Z_2O‘A < Z_2N) ulash mumkin, ikkinchidan, TT ikkilamchi zanjiri klemmalaridan o‘lchash asboblari klemmalarigacha ulash simlari minimal qarshilikka ega bo‘lishi kerak (qancha kam bo‘lsa, shuncha yaxshi), ya’ni cheklangan l (m) uzunlikka va S (mm²) katta kesimga ega bo‘lishi kerak, bu erda d diametrli aylanali sim uchun S = π d² /4 va alyuminiy emas, mis simlarda bajariladi. Alyuminiyli simning solishtirma qarshiligi ρ ≈ 0,027 Om • mm² /m bunday kesimdagi misli simning solishtirma qarshiligidan (ρ ≈ 0,0175 Om • mm² /m) 1,5 marttaga katta. Simlarning qarshiligi R = ρ 2 l / S formula bo‘yicha hisoblanishi mumkin va tijorat hisobga olish nuqtasining pasportida ko‘rsatilishi kerak.

Quyida 7.2-jadvalda S (mm) sim kesimi va O‘TTdan hisoblagich tok zanjirlari klemmalarigacha bo‘lgan l (m) masofadan mis simlar juftligining qarshiliklari qiymatlari keltiriladi. Misli simlar o‘rniga shunday kesimli alyuminiyli simlar ishlatilganda jadvalda keltirilgan qiymatlarni 1,5 marttaga ko‘paytirish kerak bo‘ladi. I_2N = 5A nominal tokda elektr energiyani simlarda yo‘qotilishi quvvati (R= I_2N R), jadvalga muvofiq 0,25 VA (R=0,01 Om da) dan 22 VA (0,88 Om da) gacha bo‘ladi.
7.2-jadval