Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti "elektronika va avtomatika" fakulteti "elektron apparatlarni ishlab chiqarish texnalogiyasi" kafedrasi

bilan ishlovchi ARO‘ va kuchlanishning o‘rtacha qiymati bilan

ishlovchi ARO‘lar. Kuchlanishni o‘rtacha qiymatini hisoblash kuchlanishning oniy qiymatlarini integrallash yo‘li bilan olinishini hisobga olibgan bu guruhni INTEGRALLASH guruhi ham deyiladi.

Kuchlanishni raqamli kodlarga aylantirishda bir-biri bilan bog‘liq bo‘lmagan uchta bosqichda bajariladi: DISKRETLASH, KVANTLASH va KODLASH. Analog signallarni raqamli signalga o‘tkazish jarayoni vaqt

bo‘yicha uzluksiz U(t)		funktsiyani	U(tn) – ma’lum bir t vaqtda erishgan
qiymatini	raqamlar	ketmaketligi	bilan	ifodalashdan	iboratdir
n=0,1,2,3,……..
Analog	axborotni	raqamli ko‘rinishga		aylantirish	uchun uni

kvantlaydilar, ya’ni vaqt bo‘yicha uzluksiz signal uning ma’lum nuqtalardagi diskret qiymatlari bilan almashtiriladi. So‘ngra berilgan signal oxirgi diskret qiymatiga mos ravishda raqam beriladi. Signal diskret darajalarini raqamlar ketma – ketligi bilan almashtirish jarayoni kodlash deb ataladi. Olingan raqamlar ketma – ketligi signal kodi deb ataladi.

- birinchi jarayon signalni diskretlash

Kvantlash jarayoni U(t) uzluksiz funktsiyani U*_n(t), funktsiya ko‘rinishida ifodalashdan iborat:

Bunda U(t) funktsiyani butun diapozon bo‘yicha DqU(t)_max -U(t)_{m in} N ta urevnlarga bo‘linadi va har bir vaqt oralig‘idagi U_n(t) ning qiymati U*_n(t) funktsiyani eng yaqin ko‘rinishigacha yaqinlashtiriladi.

• 
  ikkinchi jarayon signalni kvantlash
  

Bu erda hqD/N kattalik kvantlash qadami deb ataladi, va natijada analog ko‘rinishidagi U(t) signal U*_n(t) ko‘rinishidagi diskret signalga aylanadi.

• 
  Uchinchi jaraen kodlash bunda U*_n(t), diskret signallar ma’lum bir qonuniyat asosida 0 va 1 dan iborat raqamli signallar ketmaketligiga aylantiriladi.
  

Agar diskret xabar elementlarini ketma-ketligini ikkilik sonlar ketma-ketligi bilan almashtirsak, ularni aloqa kanali orqali uzatish uchun faqat ikkita 1 va 0 kod simvolini uzatish kifoya qiladi. Misol uchun: 0 va 1 sonlari turli chastotali tebranishlar yoki turli qutbli (“+” yoki “-“) doimiy tok ketma-ketligini uzatish orqali amalga oshirish mumkin. O‘zining soddaligi bilan ikkilik asosda kodlash turli aloqa tizimlarida va hisoblash texnikasida keng qo‘llanilmoqda.