Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti "elektronika va avtomatika" fakulteti "elektron apparatlarni ishlab chiqarish texnalogiyasi" kafedrasi

Raqamli-analog o‘zgartkichlarni tadqiq qilish
Avtomatlashgan tizimlarda axborot almashinishi signallar yordamida amalga oshadi. Signalni tashuvchilari sifatida fizik kattaliklar tushuniladi, masalan, tok, kuchlanish, magnit holatlar va h.k. Fizik kattaliklar o‘zining vaqt funktsiyasi orqali yoki belgilangan fazoviy taqsimlanishida ifodalanadi

Chastota, amplituda, faza, impulslar davomiyligi, ketma-ket impulslar seriyalarining bir yoki bir nechta parallel liniyalarida taqsimlanishi, tasvir nuqtalarining tekislik va x.k. larda taqsimlanishi kabi uzatuvchi vaqtli funktsiyalarni aniqlovchi parametrlar (ular orqali axborot uzatish holatida) axborot parametrlari deb ataladi. Agar fizik kattalik ikki yoki undan ortiq axborot parametrlarning tashuvchisi bo‘lsa, u ko‘p o‘lchovli signal hisoblanadi. Axborot parametrlar bir qator aniq miqdorlar to‘plamiga ega.

Analog signallar - axborot parametrlari berilgan diapazon ichida har qanday miqdorni qabul qilishi mumkin;

Diskret signallar -axborot parametrlari faqatgina berilgan aniq diskret miqdorlarni qabul qilishi mumkin;

Uzluksiz signallar - axborot parametrlari har vaqtda o‘zgarishi mumkin;

Uzlukli signallar - axborot parametrlari vaqtning diskret onlaridagina boshqa miqdorni qabul qilishi mumkin.

Analog raqamli o‘zgartirgich 8.1-rasm (ARU) quyidagi strukturaviy sxema asosida quriladi

8. 
   1-rasm. Analog-raqamli o’zgartirgich sxemasi
   

Analog Raqamli O‘zgartruvchilar va ularning muhim tomonlari. ARO‘ lar analog signallarni (kuchlanish, tok, quvvat) raqamli signallarga o‘zgartirishga mo‘ljallangan elektron qurilmalar hisoblanadi. Ko‘p hollarda asosan chiqish signallari kuchlanish U hisoblanadi. Shuni hisobga olib signallarni raqamli signalga o‘tkazishdan oldin uni kuchlanish ko‘rinishiga keltirib olinadi. Bunga sabab seriyali ishlab chiqariladigan ko‘p mikrosxemalar asosan U kuchlanish bilan ishlashga mo‘ljallangan.

Umumiy holda U kuchlanish ma’lum bir vaqtda ega bo‘lishi mumkin bo‘lgan qiymati bilan baholanadi. Lekin kuchlanish haqida gapirganda uning ma’lum T vaqt oraligida o‘rtacha erishgan qiymatining ham ko‘p hollarda tushiniladi.

(8.1)
Yuqoridagi munosabatdan kelib chiqib ARO‘ larni ikki guruhga

bo‘lishimiz mumkin ma’lum bir vaqtdagi (oniy) kuchlanishning qiymati