Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti «elektronika va avtomatika» fakulteti

3– расм. Босим остида (беркидишда) суюқлик сатҳини дифманометр билан ўлчаш iborat:
P2=h0ρ1∙g+Hρ1g+(h-H)ρ∙g. (4)
SHunday qilib, difmanometrga ta’sir etadigan bosimlar farqi ΔP quyidagi ifoda
bilan topiladi:
ΔP=P1-P2=[hρ1-Hρ2-(h-H)ρ]∙g=[h(ρ1 - ρ)-H(ρ2-ρ)]∙g (5)
(5) ifodadan ko‘rinib turibdiki, sath o‘lchagich ko‘rsatishi h ning joriy
qiymatigagina emas, suyuqlik zichligiga ρ1 va bug‘ zichligi ρ ga ham bog‘liq, ular esa
o‘z navbatida idishdagi muhitning harorati va bosimiga bog‘lik. SHuning uchun
difmanometr- sath o‘lchagichning shkalasini hisoblash idishdagi ishchi bosimi
bo‘ycha hisoblanadi. Bu erda,n tashqari, o‘lchash natijasiga impulsli naychadagisuyuqlik
zichligi ρ1 ning o‘zgarishi ta’sir etadi, chunki bu erda, balandligi h bo‘lgan
ustunning va impulsli naycha 5 ning gidrostatik bosimi o‘zgardi, shu bilan bir vaqtda
R1 bosim o‘zgarmas bo‘lib qolishi lozim. Bu atrof muhit harorati yoki idishdagi
muhit harorati o‘zgarganda sodir bo‘ladi.
Sathni difmanometrlar bilan o‘lchash usuli qator afzalliklarga ega: sath
o‘lchagichlar mustahkam, montaj qilish oddiy va ishonchli ishlaydi. Ammo ularda
bitta jiddiy kamchilik bor: difmanometrlarning sezgir elementi nazorat qilinuvchi muhitga bevosita tegib turadi. Agressiv muhitlarning sathni o‘lchashda bu yodifmanometrlar uchun maxsus materialdan foydalanishni taqozo qiladi yoki difmanometrga aktiv muhit kirib qolishdan, masalan, impuls naychalariga ajratish qurilmalarini ulash, impulsli naychalarni toza suv bilan yuvish va hokazodan saqlaydigan difmanometrlarni ulash sxemalarini qo‘llanishni taqozo qiladi.
Bu kamchilikdan gidrostatik sath o‘lchagichlardan bir turi — pezometrik sath o‘lchagichlar mustasnodir.
Pezometrik sath o‘lchagichning prinsipial
sxemasi 3-rasmda keltirilgan. Bu asboblar zichligi
o‘zgarmas suyuqlik ustunining bosimini o‘lchashga
mo‘ljallangan. Suyuqlik ustunining bosimi uning
balandligiga mutanosib ravishda o‘zgaradi.

3 – расм.