Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti elektrodinamika va radioto

2. Aloqa tizimlari
Xabarni xabar manbasidan istemolchiga uzatuvchi texnik vositalar majmuasi aloqa tizimi deyiladi.

Xar qanday aloqa tizimi uzatuvchi va qabul qiluvchi qurilmalar hamda elektr signallar tarqaladigan fizik muhitdan iborat bo‘ladi. Signallar tarqaladigan fizik muhit simli yoki radioto‘lqinlar tarqaladigan fazoli bo‘lishi mumkin.

Uzatilayotgan xabar turiga qarab uzatgichlar quyidagicha bo‘lishi mumkin: tovushni uzatish (telefonli), matnni uzatish (telegrafli), tinch holatdagi tasvirni uzatish (fototelegrafli), harakatdagi tasvirni uzatish (teleeshittirish, teleo‘lchash, teleboshqarish va ma’lumotlarni uzatish).

Vazifasiga ko‘ra radioaloqa qurilmalari radioeshittiruvchi va professional bo‘lishi mumkin. O‘z navbatida proffessional radiotizimlar simpleksli va dupleksli bo‘lishi mumkin.

Simpleks radioaloqa bitta tashuvchi signal vositasida amalga oshiriladi, ya’ni bir taraflama bo‘ladi.

Dupleks radioaloqa ikki taraflama bo‘lib, ikkita chastotada olib boriladi.

Ishlatilayotgan kanallar soniga qarab, radioaloqa qurilmalari bir kanalli va ko‘p kanalli bo‘lishi mumkin. Ko‘p kanalli tizimlarda aloqa traktini katta hajmli uzatish vaqti T, signal spektri F va dinamik diapazonga D larga bo‘linadi. Ko‘p kanalli radioaloqa tizimlari (qurilmalari) quyidagicha bo‘lishi mumkin:

• 
  vaqt bo‘yicha ajratilgan kanalli;
  
• 
  chastota bo‘yicha ajratilgan kanalli;
  
• 
  signal darajasi (signal shakli) bo‘yicha ajratilgan kanalli.