Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети Олмалиқ филиали

симли спирал қиздиргичлар кермикали найчаларда: а -шип қиздиргичлари; б - найчли ён деворларда,иссиқбардош осмаларга маҳкамланган; в-бу ҳам керамикали устунчалар ариқчаларда; г - найчалар ариқчаларга ўрнатилган.

симли қиздиргичлар: а -симли илонизли ён деворларда металл илгакларга илиб маҳкамланган; б-симли илонизли қиздиргичлар тагка ўрнатилган; в-бу ҳам шундай шипда; г-бу ҳам шундайкерамикали токчаларда; д-симли спирал ён деворларда чиқиб турган ғиштларда илгакларга маҳкамланган; е-симли сипирал шип тожлари ва таг ариқчаларида;ж-симлиспирал кермикали токчаларда; з-симли спирал керамикали найчаларда; и-симли қиздиргичларнинг учлари; к-симлиқиздиргиларнинг шартли ўлчов белгиланиши.

Қизитиш жараёнини автоматик ростлаш ва электротермик асбобускуналарни самарадорлигини ошишини маълум даражада осонлаштиради. Ҳароратни автоматик ростлаш мосламаларининг асосий вазифаси берилган ҳароратгача буюмлар қизишини таъминлаш ва уни технологик жараёнининг талабларига мувофиқ аниқликда маълум бир даражада (сатҳда) ушлаб туришдан иборат.

расмда ҳароратни ростлаш тизим схемаси келтирилган.

Қаршилик қизитиш печ ҳароратини АРТ нинг вазифали схемаси.

Ҳароратни огоҳ асбоби (датчик) сифатида қуйидагилар қўлланилади:

а) қаршилик термометрлари (ҚТ), ҳар хил металларнинг ҳарорат (650⁰С гача) ўзгаришига боғлиқ ҳолда ўз электр қаршилигини ўзгартириш хусусиятига асосланган. Техникада платинали (ПКТ) ва мисли (МКТ)лари ишлатилади;

б) термопаралар, ҳар хил металлдан иккита учи бир нуқтада пайвандланган симлардан иборат. Пайвандланган жойни қиздирилганда симларни совуқ бўш учларида термоэлектр юритувчи куч (ТЭЮК) ҳароратга пропорционал равишда пайдо бўлади.

Саноат корхоналари ва коммунал-хўжалик эҳтиёжларида ҚЭП лари асосан металли ҚЭлар билан жиҳозланади. Шунинг учун булар мисолида электр ҳисоблаш усулида тўхталиш даркор. ҚЭ ни ҳисоблаш ҚЭ материали ва турини танлаш, унинг ўлчамларини (кесим, узунлиги); шунингдек печнинг ичида ҚЭ жойланиши керак бўлади. Ҳисоблаш печнинг бир фазаси учун бажарилади. Уч фазали печ учун ҳисоб натижасини учга кўпайтирилади.

Дастлабки маълумотлар ҳисоблаш учун қиздириладиган буюмни ҳарорати, печнинг ва минтақанинг қуввати, иссиқлик ҳисоблаш натижаситопилган, таъминот тармоғининг кучланиши, қизитгич ётадиган юзаси, айрим ҳолларда керакли ишлаш муддати берилган бўлади.

Турғун (стационар) ҳолатда берилган ҳароратда қизитгичга электр қувват киритилади

, (4.1)

яъни, буюмга қизитгичнинг юзасидан ўтадиган иссиқлик қувватига тенг:

Р= · Ф·10³ . (4.2)
буерда – қизитгичнинг солиштирма устки қуввати, Вт/см²;

Ф – қизитгичнинг устки майдони (юзаси), м²;

Қиздиргичнинг ҳисоблашда w энг муҳим дастлабки ўлчамдир. Бошқа тенг шароитларда бу ўлчам орқали ҚЭ ҳарорати ва унга боғлиқ ҳолда ишлаш муддати аниқланади. Фақат нурланиш йўли билан металлга қизитгичданиссиқликни ўтказиши идеал қизитгичнинг солиштирма сиртий қувватига тенг;
, Вт/см² , (4.3)
буерда – ҚЭ қуввати ва юзаси, Вт ва м²,

Вт/м² нур тарқатиш келтирилганкоэффициенти:

Е_Қ, Е_М – ҚЭ ва қиздириладиган материалнинг иссиқлик нурланишининг коэффициентлари;

5,7-мутлақ (абсолют) қора жисмнинг нурланиш хусусияти (Вт/м²К⁴) .

Бироқ реал ҚЭ дан чиқаётган ҳамма иссиқлик буюмга ўтмайди. Унинг бир қисми иссиқлик йўқотишларга сарфланади. Бу қисм нурланиш самарадорлиги коэффициенти _c билан ўлчанади, шунинг учун реал ҚЭ да

(Вт/см²) (4.4)

Буердаc=0,1-0,8 – нурланиш самарадорлиги коэффициенти, ҚЭ ўлчамларига, унинг печда жойлашишига, қиздирилаётган буюмнинг материалига, иссиқлик узатиш шароитларига боғлиқ.

4.1 - расмда идеал абсолют қора жисм солиштирма сиртий қувват эгри чизиқ графиги кўрсатилган. Реал печь учун (Ф_нФ_м, Р_ист>0).

4.1– расм.Идеал абсолют қора жисм солиштирма сиртий қувват эгри чизиғи

ҚЭ ишлаш муддати, берилган ҳароратда ток ўтказадиган кесими оксидланиш ҳисобига маълум миқдорига камаяди (одатда 20 %га).

Энг қулай, энг мақбул ҳароратларда ишлатилганда иш муддати металли ҚЭ лар 1000 соат, металл керамикалилар ва кароборундлилар – 2000 соатга тенг.



Хулоса

Менинг хулосам шундан иборатки Қиздириш элементлари (ҚЭ) қаршилик печлар тузилишининг асосий бўлими ҳисобланади ва уларга қатор ўзига хос талаблар қўйилади: иссиқбардошлик, иссиқбарқарор, юқори солиштирма электр қаршиликли, солиштирма қаршиликнинг кичик ҳарорат коэффициенти, электр ўзгармас қаршиликли бўлиши керак.

Фойдаланилган адабиётлар

1. 
   Евтюкова И.П., Кецевич Л.С., Некрасова Н.М., Свенчанский А.Д. Электротехноло-гические спомышленные установки. /Учебник для вузов. Под ред. А.Д.Свенчанского. –М.: Энергоиздат, 1982. 400 с.
   
2. 
   ФомичевЕ.П. Электротехнологические промышленные установки /Учебник для вузов. Киев: Вища школа. 1979, 262 с.
   
3. 
   Болотов А.В., Шепель Г.А. Электротехнологические установки /Учебник для вузов – М.: Высшая школа, 1988, 336 с.
   
4. 
   Электротермическое оборудование /справочник/. М.: Энергия, 1980, 416 с.