Ислом каримов номидаги тошкент давлат техника университети “Кончилик иши ва металургия” факултети

Пўлат эритувчи ёй печлари (ПЭЁП)
Печдан, хусусан электродлар занжиридан оқаётган ток кучининг миқдорига кўра ПЭЁП ларини қуйидаги иш режимларида ишлайди деб юритилади:
а) салт юриш режими (электр ёйи мавжуд эмас,I = 0)
б) нормал (номинал) иш режими (I = Iном);
в) эксплутацион қисқа туташув режими (I = Iқ.т.).
Печнинг тўла қуввати Р_тўла, ёйда сарф бўлаётган қуввати Р_ёй, йўқолаётган ( бехуда сарф бўлаётган) электр қуввати Р_эл.й., йўқолаётган иссиқлик қуввати Р_исс.й, печнинг фойдали иш коэффициенти  ва печнинг қувват коэффициенти cоs каби катталиклари билан печp токи ўртасидаги боғланиш характеристикалари ПЭЁП ларнинг энергетик характеристикалари деб юритилади (яъни энергетик характеристикаларни ифодаловчи боғланишлар - Р_тўла = f(I); Р_ёй = f(I); Р_.эл.й = f(I); Р_исс..й. = f(I);  = f(I); ва соs  = f (I) лардир).
ПЭЁП томонидан сарф бўлаётган электр энергияси N, печнинг ишлаб чиқарувчанлиги q, печнинг тўла фойдали иш коэффициенти _п ва 1 тонна маъсулотни эритиш учун кетган вақт t каби катталиклар билан печp токи ўртасидаги боғланиш характеристикалари печнинг технологик ёки ишчи характеристикалари деб юритилади (ишчи характеристикалар - N=f(I);
q=f(I); _п=f(I); ва t = f(I); - боғланишлар билан ифодаланади).
Печнинг энергетик ва ишчи характеристикаларини таълил қилиш орқалигина, барча кўрсаткичлар бўйича оптимал иш режимини белгиловчи ток қийматини белгилаш мумкин. Ушбу характеристикаларни ПЭЁП нинг алмаштириш схемаси ёрдамида назарий ҳисоблаб чиқилади (3.7-расм). 3.7. - расмда қуйидаги белгилашлар амалга оширилган:
- трансформатор иккиламчи чўлғамининг актив ва индуктив
қаршилиги:
- мос равишда қисқа тармоқнинг актив ва индуктив қаршилиги;
- электр ёйининг қаршилиги;
- реактор актив ва индуктив қаршиликларининг келтирилган қийматлари;
- трансфороматор бирламчи чўлғами актив ва индуктив қаршиликларининг келтирилган қийматлари;
- манбадаги фаза кучланиши;
- электр ёйидаги кучланиш.