|
Dog’istondagi inson tanasidagi ilohiy yozuvlar.
Muhammad (sav) 40 yoshga toʻlganida oʻzini boshqacha seza
boshlaydi. Yolgʻizlikni qoʻmsab, Makka yonidagi Hiro togʻida
joylashgan gʻorga borib ibodat bilan mashgʻul boʻlar, oʻyga
tolardi. Taxm. 610 y.da Muhammad (sav) Makkada oʻzining
xudodan vahiy olayotganligini eʼlon qiladi. Buni birinchilardan
boʻlib Xadicha, Muhammad (sav) ning amakivachchasi Ali ibn
Abu Tolib hamda asrandi oʻgʻli Zayd ibn Horisa eʼtirof etib
imon keltirishgan. Koʻp oʻtmay, Makkaning eng nufuzli
savdogarlaridan Abu Bakr, Zubayr, Talha, Saʼd ibn Abu
Vaqqos, Abdurahmon ibn Avf va Usmon ibn Affon M.ni chin
paygʻambar deb tan olishgan. Muhammad (sav) izdoshlari
jamoasi dastlabki paytlarda 50 kishidan oshmagan 622 y.da
yuz bergan Yasribga koʻchish payti (arab, hijrat)dan
musulmonlar erasi
— hijriy yil hisobi boshlanadi. Yasrib esa
Madina an-
Nabiy ("Paygʻambar shaxri") yoki qisqacha,
Madina deb ataladigan boʻldi.
.
Muhammad (s a v) 610 y., 40 yoshida vahiy (ilohiy koʻrsatma)
kelishni boshladi. Ammo, bir necha nufuzli yaqin
qarindoshlarini hisobga olmaganda, Makkaning koʻpchilik
aholisi, ayniqsa, quraysh qabilasining zodagonlari uning
targʻibotlariga ochiqdan-ochiq qarshi chiqdilar. Muhammad
(s a v) ni yolg'onchiga chiqarib judda katta zulim ko'rsatildi.
Dastlab bir guruh musulmonlar Habashistonga hijrat qilishdi,
Yasribdagi banu Avs va banu Xazraj qabilalarining vakillari 622
y. musulmon jamoasini oʻziga qabul qilish, Muhammad (s a
v)ni payg'ambar va Allohni yagona deb tan olishdi. Hijra
nomini olgan bu voqea Islom tarixida burilish yasadi. Koʻchib
oʻtgan kishilar muxojirlar (koʻchib kelganlar), Madinada Islomni
qabul qilganlar ansorlar (tarafdorlar) deb ataldilar. Madina va
Makka oʻrtasida boshlangan kurash 8 yil davom etdi ( Badr
jangi, Uxud jangi, Xandaq jangi va b.).
628 y. Makka zodagonlari Muhammad (s a v) b-n
kelishishga majbur boʻldilar (q. Hudaybiya sulhi).
630 y. musulmonlar qoʻshini hech qanday
qarshiliksiz Makkaga kirib bordi. Makka aholisi
yoppasiga Islom dinini qabul qildi va Muhammad
(sav)ni Allohning elchisi (rasuli) deb eʼtirof etdi. Ana
shundan boshlab Makka Islom dini markaziga,
Kaʼba musulmonlarning muqaddas ziyoratgohiga
aylangan. Muhammad (sav) vafot etgan 632 yilda
Arabiston yarim oroli toʻla birlashtirilgan, uning
aksariyat aholisi Islom dinini qabul qilgan edi.
Arabistonning siyosiy, iqtisodiy, etnik va madaniy
jihatlardan birlashishida Islom dini muhim omil boʻlib
xizmat qildi.
Muhammad (sav) vafotidan so
ʻ
ng Abu Bakr (r a),
Umar ibn Xattob (r a), Usmon ibn Affon (r a), Ali
ibn Abu Tolib (r a) payg
ʻ
ambarning o
ʻ
rinbosari
(xalifa) sifatida hukmronlik qildilar. Ular va
ulardan keyingi xalifalar 7—8-a.larda Iroq,
Falastin, Suriya, Eron, Movarounnahr, Misr, Shim.
Afrika, Pireney ya. o., Shim. Hindistonni fath
qilishdi. Bir asrdan kamroq vaqt davomida Shim.
Xitoydan Ispaniyagacha, Kavkaz ortidan Hind
okeanigacha bo
ʻ
lgan katta hududni zabt etdilar va
Islom dinini yoydilar ( Arab xalifaligi).
Arabiston sahrolarida ko’chmanchi chorvachilik
bilan shugu’llangan Quraysh qabilasining o’ndan
ortiq urug’ V asr boshlarida Makka vohasida
joylashib, o’troqlashgan edi. Bu joyda mavjud
bo’lgan Ka’ba ibodatxonasi Ibrohim (av)
payg’ambar og’li Ismoil bilan birga boshpana
uchun qurgan. Zam – zam bulog’ hamda uning
atrofidagi yerlar arablar o’rtasida muqaddas
hisoblangan va vaqti-vaqti bilan bu yerni ziyorat
qilish qabilalar o’rtasida odatga aylangan.
Hijriy 1yil, milodiy 622 yil 23-sentabr juma kuni
Rasulloh (sav) Qubi qishlog’i bilan Yasrib
(Madina) shaxri o’rtasidagi Banu Solm ibn Avf
vodiyida birinchi juma namoziniyuz kishilik
jamoat bilan o’qidilar.
Quyish chiqqan kunlarning yaxshisi juma
kunidir. U kunda Odam (alayhissalom)
yaratilgan, u kunda jannatga kiritilgan va
qiyomat kuni ham shu kun, ya’ni juma kuni
qoim bo’ladi
Alloh taolo sizlarning
suratlaringizga va
mollaringizga qaramaydi.
Balki sizlarning qalblaringiz
va amallaringizga qaraydi.
(Buxoriy va Muslim rivoyati)
Amallarning eng afzali o’z
vaqtida o’qilgan namozdir.
(Abu Dovud rivoyati)
Bilinki, Allohga har bir
sajdangsababli Alloh seni bir
daraja ko’taradi va bir
gunohingni o’chiradi.
(Ahmad rivoyati)
Benamozni yuvmangiz,
Eltib lahadga qo’ymangiz.
Chanqasa suv bermangiz,
Chanqab o’lsin benamoz
So’fi Olloyor
Olloh barchamizni to’g’ri yo’lga
hidoyat qilsin.
1999 yiil 9-aprel kuni prezidentimizI.A.Karimovning farmoniga
asosanToshkent IslomUniversiteti tashkil etildi. Har yili
mazkur oliygoh Islom tarixi va falsafasi, diniy qonunchilik,
iqtisod va tabiiy f anlar fakultetlariga 100 dan ortiq talabalarni
qabul qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
