Islom dini musulmon mamlakatlari san`atida o`z izini qoldirdi

Al-Andalusda maorif. Arablarda maorif ishlari ham ancha yuqori saviyada edi. 794-yiliyoq arablar ispanlar uchun ko`plab arab maktablari ochdilar. Ispaniyaning eng qoloq viloyatlarida ispan va arab bolalari uchun o`nlab maktablar faoliyat yuritgan. Xususan, Al- Hakam II al-Mustansir (961-976-yillar) Qurdobada kambag`allarning bolalari uchun davlat hisobidan 27 ta maktab tashkil qilgan.

Ta`kidlash joizki, Ispan Ummaviylari progressiv siyosat olib borib, turli e`tiqoddagi fuqarolarning hayot darajasini oshirish, madaniyatini ko`tarish, aholini yoppasiga savodli qilish borasida anchagina ishlar qilganlar. Arablarning Ispaniyada arab va ispan tilida ta`lim beruvchi yuzlab maktablardan tashqari oliy o`quv yurtlarini ham ochganliklari fikrimiz isbotidir. Ularning dastlabkisi IX asrda Kordovada tashkil etildi. IX-XIII asrlarda ilmga chanqoq yevropalik yoshlar Ispaniyaga kelib avval til, madaniyatning umumiy elementlarini o`zlashtirib so`ngra madrasalarda ta`lim oladilar. Ispaniyadagi arab universitetlarini tamomlab vatanlariga qaytganlarni “mag”, ya`ni hamma bilimlardan xabardor deb ataganlar. U davrdagi madrasalar bizning tushunchamizdagi oliy diniy o`quv yurti bo`lmay, haqiqiy universitetga yaqin turgan. Ta`lim maskanlarida ilm-fanning turli sohalariga doir eng so`nggi yutuqlardan bilim berilgan. Kordova universitetlaridan keyin birin-ketin Sevilya, Salamanka, Toledo, Valensiya va Granada universitetlari ochilgan. Ma`lumot o`rnida aytish kerakki, G`arbiy Yevropada dastlabki universitetlar XII–XIII asrlarda Italiya (Neapol, Bolonya), Fransiya (Parij, Tuluza) va Angliyada (Oksford, Kembridj) tashkil etiladi.

Arablarning aholini yoppasiga savodli qilishga urinishi, buning uchun maktab va oliy o`quv yurtlarini tashkil qilinishi Al-Andalusiyada ilm-fan taraqqiyotiga zamin hozirladi.