Ishqqa oid qirq qoida

2008 yil, 21 may, Nortgempton.

 

Devid qochib qutulib bo'lmaydigan janjal 

oldidan o'ziga dalda bera-bera azonda uyga 

qaytganida xotini o'z o'rnida uxlab yotganini 

ko'rdi. Yonida «Shirin shakkoklik» 

qo'lyozmasi yotar va vino ichilgan bo'sh stakan 

turardi. 

O'n minutlardan keyin Ella uyg'ondi. 

Devidning vannaxonada dush qabul 

qilayotganidan hayron bo'lmadi. Eri boshqa 

ayollar bilan o'ynashishga o'ynashishi qatto 

tunni ular bilan o'tkazishi ham mumkin edi-yu 

va lekin ertalab dushni hamisha o'z uyida qabul 

qilar edi. Devid yotoqxonaga qaytib kirganida, 

uning uyga kelmagani borasidagi 

tushuntirishlaridan qochish uchun o'zini 

---

uxlayotganga soldi. 

Bir soatcha o'tar-o'tmas Devid va bolalar o'z 

ishlariga tarqab ketishdi va Ella yana 

oshxonada yolg'iz qoldi. Hayot oqimi yana 

o'zining odatdagi o'zaniga tushganday edi. Ella 

o'zining sevimli «Pazandalik san'ati - oson va 

tez» oshpazlik kitobini ochdi va bir nechta 

reseptni o'qib ko'rib, o'zini kun bo'yi ish bilan 

band qilishi mumkin bo'lgan ancha murakkab 

menyuni tanladi. 

Dengiz mollyuskalaridan za'faron, kokos va 

apelsin solib tayyorlanadigan yovg'on sho'rva. 

Qo'ziqorin, xushbo'y ko'katlar va besh xil 

pishloq bilan pishiriladigan spagetti. 

Xo'shbo'y olma moyi, sirka va sarimsoqpiyoz 

shimdirib pishiriladigan buzoq qovurg'alari. 

Layma sokidagi yashil loviyadan va 

gulkaramdan tayyorlanadigan salat. 

Keyin desert (shirinlik) tanladi: iliq shokolad 

suflesi. 

Ella ovqat tayyorlashni yaxshi ko'rardi. Eng 

oddiy masalliqlardan shirin taomlar 

---

pishirishdan u nafaqat huzur qilardi, balki, 

qizig'i shuki, kayfiyati ham ko'tarilib ketardi. 

Boz ustiga bu ish juda a'lo darajada chiqishi 

unga yana ham ko'proq huzur berardi. Bundan 

tashqari, ovqat tayyorlash uni tinchlantirardi 

ham. Oshxona uning hayotida o'zini dunyodan 

ajratib olishi va vaqt tezligini go'yo 

qisqartirishi mumkin bo'lgan joyi edi. Ba'zi 

odamlar uchun intim munosabatlar shunday rol 

o'ynaydi, fikrlar edi Ella, lekin buning uchun 

ikki kishi bo'lishi kerak, oshxona uchun esa 

vaqt, ishga mehr va masalliq bo'lsa, bas. 

Televideniyadagi pazandalik dasturlari 

boshlovchilari kishidan ruhiy ilhom va ijodiy 

qobiliyat talab qilishini uqtiradilar. Ular 

hamisha "eksperiment" so'zini takrorlaydilar. 

Ella ularning fikrlariga qo'shilmaydi. 

Eksperimentni olimlarga g'aroyibotlari esa 

rassomlarga havola etish joizroq emasmi? Bu 

yerda esa an'analarga rioya etish va sira ham 

eksperiment qilmaslik kerak. Taom 

tayyorlashni bilish bu urf-odatga na qoidalarga 

---

rioya etish degani. Xozirgi davrda ahamiyati 

qanchalik kam qadrlanayotgan bo'lmasin, 

oshxona yumushlarida ularga rioya etish sira 

ayb emas, Ella o'zining uy yumushlarini 

eskicha yuritish odatini qadrlardi. Ertalablari 

butun oila deyarli hamisha bir vaqtda nonushta 

qilar, dam olish kunlarini hamisha bir yerda 

o'tkazishar, har oyning birinchi yakshanbasida 

qo'shnilarini tushlikka (mehmonga) 

chaqirishardi. Devidning o'z ishidan sira vaqti 

ortmagani uchun butun ro'zgor ishlari: 

xarajatlar, uy-ro'zg'orni, bolalarni tartibda 

tutish, ularning dars tayyorlashlarini kuzatib 

borish - barchasi faqat Ellaning zimmasida. 

Payshanba kunlari Ella Pazandalik klubiga 

borardi, u yerda klub a'zolari o'zaro pazandalik 

retseplarini bo'lishar edilar. Har jumaning bir 

necha soatini bozorda, fermerlar bilan, ularning 

mahsulotlarini muhokama qilish va ta'mini 

totish va tajribasi kam yosh bekalarga 

maslahatlar berish bilan o'tkazardi. Qolgan 

narsalarni u uyga qaytishda magazindan olar 

---

edi. 

Shanba kunlari kechqurun Devid Ellani 

restoranga (odatda yapon restoraniga) olib 

borardi - shunda agar uncha charchamagan 

bo'lishsa va unchalik mast bo'lishmasa uyga 

qaytishgach, birga bo'lishardi. Qisqagina 

o'pichlar va erkalashlar ehtirosning emas, balki 

shunchaki bog'lanishning ifodasi edi. Nikohlari 

barqaror va odatiy tusga kirganidan keyin 

birgalik o'z jozibasini yo'qotgan edi. Ular 

ba'zan haftalab bir-biriga yaqinlashmas edilar. 

Ella hatto bir vaqtlar er-xotinlik munosabati 

uning hayotining muhim qismini tashkil 

etganiga hayron bo'lardi, endi esa yengil 

tortgan, o'zini deyarli erkin his etardi. 

Unga ko'p yillar nikohda yashagan va 

keyinchalik boshqa ishonchliroq va muhimroq 

munosabatlar uchun yashashga o'tib, jismoniy 

quvonchlardan uzoqlashadigan juftlar haqidagi 

fikrlar yoqar edi. 

Bunda birdan-bir muammo Devidning 

umuman shahvatdan emas, faqatgina o'z xotini 

---

bilan bo'ladigan munosabatdan voz 

kechayotganida edi. U bu sarguzashtlari uchun 

erini hech qachon ochiqchasiga ayblamas, 

hatto o'z taxminlarini unga aytmas edi ham. 

Yaqin do'stlari bunday taxminlardan uzoq 

ekanliklari uchun, o'zini bilmaganga solish 

uning uchun osonroq kechar edi. Hammasi 

yashirin edi, hech qanday janjalsiz, 

g'iybatlarsiz. Ella bu ishlarni Devid qanday 

yo'lga qo'yishini xayoliga ham keltira olmas 

edi. Uning ayollar bilan, ayniqsa, yoshgina 

assistent ayollar bilan tez-tez muloqotda 

bo'lishi hisobga olinsa, bu ish uncha murakkab 

emasday ko'rinadi. Lekin eri hamisha 

hushyorlik va vazminlikni boy bermas edi. 

Shunga qaramay Ella buni bilardi. Zero, 

xiyonatning o'z isi bo'lar ekan. 

Ella bunda gap nimada ekanini aniq ayta olmas 

edi. Xiyonatning sababi Ellaning 

befarqligidami yoki boshqa bir sabab bormi? 

Nahotki avval Devid yo'ldan ozdi-yu, keyin 

Ella o'z vujudini va xohishlarini yoqtirmay 

---

qoldimi? 

Nima bo'lganda ham, natijasi bitta. Uch 

farzand tug'ilgan yigirma yillik nikoh 

mobaynida avvalgi ehtiroslardan asar ham 

qolmagan edi. Uch soat mobaynida Ellani 

shunday fikrlar o'rtar ekan, qo'llari o’z ishini 

bilib qilardi. U pomidor to'g'rar, 

sarimsoqpiyozni maydalar, piyoz to'g'rar, sous 

qaynatar, apelsin po'chog'ini archar, bug'doy 

noni uchun xamir qorardi. Devidning onasi 

bergan oltin nasihatga binoan, nonni u hamisha 

o'zi yopardi. 

- Hech nima erning esiga uyi borligini yangi 

yopilgan nonchalik solib tura olmaydi, - degan 

edi Devidning onasi ular unashtirilgan kunda. - 

Hech qachon nonni magazindan sotib olma. 

Hamisha nonni o'zing yop, azizam, bu uyingda 

mo'jizalar yaratadi. 

Kun bo'yi shu tariqa ishlarni qilgach, Ella stol 

ustini chiroyli bezashga tushdi. Salfetkalarni, 

xushbo'y shamlarni, sariq va qovoqrang 

guldastalari bor guldonlarni stolga qo'ydi. 

---

Salfetkalar o'tkazil- gan yaltiroq uzukchalar, 

ayniqsa, zo'r chiqdi. 

Charchagan, lekin mamnuniyat his etgan holda 

Ella mahalliy yangiliklarni eshitish uchun 

televizorni yoqdi. Yosh ruhshunosni o'z uyida 

pichoqlab ketishipti; qisqa tutashuv tufayli 

kasalxonada o't chiqipti; maktabning katta sinf 

o'quvchilaridan to'rttasi maktab mulkini talon-

toroj qilishda ayblanib qamalishipti. Bularni 

tinglarkan, uydan tashqarida odamni qanday 

xatarlar kutib turishini o'ylab, bosh chayqadi. 

Amerikaday mamlakatning shahar yaqinidagi 

joylarda yashash shunchalik xatarli bo'lib 

qolgan vaqtda, Aziz Z. Zaxaraga o'xshagan 

odamlarda shunday yovvoyi mamlakatlarda 

sayohat qilish istagi qanday paydo bo'lar ekan-

a? 

Uni va u kabi boshqa ko'pchilikni ham to'rt 

devor orasiga qamab qo'ygan bu noma'lum, 

xatarli va tushunarsiz shu hayot, Aziz kabi 

kimsalarni sarguzasht istagida dunyo kezdirishi 

g'alati edi. 

---

Rubinshteynlar (oila a'zolari) chiroyli 

bezatilgan stol atrofiga to'planganlarida soat 

roppa-rosa yetti yarim bo'lgan edi. Xushbo'y 

shamlar yemakxonaga qandaydir mo'tabarlik 

baxsh etib turardi. Begona odamga bu oila 

namunaviy bo'lib ko'rinishi mumkin edi. Hatto 

Janetning yo'qligi ham manzarani buzmadi. 

Ovqat vaqtida Orli bilan Avi o'zlarining 

maktabdagi ishlari haqida tinimsiz 

valaqlashardilar va Ella ularning bu bir daqiqa 

ham tinib-tinchimasliklari va sho'xliklari uchun 

ulardan minnatdor edi, aks holda eri bilan u 

azobli sukunat qa'riga cho'kib ketishlari 

mumkin edi. 

Ella ko'z qiri bilan Devid sanchqini 

gulkaramga qanday sanchganini, uni og'ziga 

olib borganini va sekin chaynay boshlaganini 

kuzatardi. Ko'zi uning yupqa rangpar lablariga, 

oppoq yaltiroq tishlariga tushdi. Bir vaqtlar u 

bu og'iz bilan o'pishishni yaxshi ko'rar- di... U 

erini boshqa ayol bilan o'pishayotganini 

tasavvur etdi. Uning xayolidan yosh va 

---

ko'kraklari durkun, tor ko'ylak kiygan, 

tizzasigacha chiqadigan baland poshnali etik 

kiygan, kosmetik krem qalinligidan yuzlari 

yaltiragan assistentka o'tdi. Ella Devidni 

hozirgiday oilaviy stol oldida o'tirib, 

shoshmasdan gulkaram eyayotganiday emas, 

shosha-pisha ochko'zlik bilan uni o'payotganini 

tasavvur etdi. 

Aynan o'sha payt, eri o'z sarguzashtini 

boshlagan o'sha ayolni ko'z oldiga keltirganida, 

Ellaning ichida nimadir uzilib ketdi. O'zining 

tajribasizligi va jur'atsizligiga qaramay, u 

birdan ertami-kechmi bularning hammasini: o'z 

oshxonasini, itini, bolalarini, qo'ni-

qo'shnilarini, erini, o'zining pazandachilik 

kitoblarini va uyda yopadigan nonlarini tashlab 

ketishini qo'rqinchli bir aniqlik bilan tushundi... 

U hamisha qo'rqinchli narsalar sodir bo'ladigan 

o'sha dunyoga shunchaki ketvoradi, vassalom.   

 

 

---

Ustoz