Ishqalanish kuchi

Tinchlikdagi ishqalanish.

Jism nisbiy tinchlikda turganda ishqalanish kuchi uni bir joyda ushlab turadi va u jismlarning joyidan qo’zg’alishiga to’sqinlik qiladi.Bu kuch tinchlikdagi ishqalanish kuchidir.

Transportyor yordamida yuklarni qiyalik bo’yicha yuqoriga olib chiqish mumkin.Bunda yuk sirti bilan transportyor tasmasi sirti orasidagi tinshlikdagi ishqalanish kuchi yukni ushlab turadi.

Pol ustida turgan yukni gorizontal yo’nalishda harakatga keltirish , ya’ni qo’zg’atish uchununga tinchlikdagi ishqalanish kuchiga teng va qarama-qarshi yo’nalgan kuch bilan ta’sir etishimiz kerak.

Yurganimizda oyoq kiyimning tag sirti bilan yer sirti o’rtasida tinchlikdagi ishqalaninsh kuchi hosil boladi.Biz yerni orqaga F kuch bilan itaramiz.Ishqalanish kuchi Fi esa harakatimizyo’nalishida bo’lib ,miqdor jihatidan F kuchga teng.

Yurganimizda yerni orqaga itarishimizni tassavur qilish uchun sportchilar mashq qiladigan rolikni yo’lkachani misol qilib kentirishimiz mumkin.Bunda sportchi oldinga yugirmoqchi bo’lsa,yo’lka orqaga harakat qiladi.

Avtomobil shinasi ham yerni orqaga itaradi.Shina sirti bilan yer sirti orasida tinchlikdagi ishqalanish hosil bo’lishi tufayli g’ildirak avtomobili oldinga harakatlantiradi.

Tinchlikdagi ishqalanish kuchini gorizontal sirtga qo’yib , dinamometr bilan tortsak , jism joyidan qo’zg’almasada , dinamomertning ko’rsatkichi orta boradi va ma’lum maksimal F = Fi qiymatga yetganda jism joyidan qo’zg’aladi.