Ishqalanish jarayonining jadalligini ifodalaydigan param etrlar sirpa

Toliqib yemirilish. 
Statik va siklik kuch yuklanishlari tushadigan 
detallar (mashina ram alarining qismlari, tirsakli h a m d a torsion val­
lar, ressor taxtalari, prujinalar, shatunlar va hokazo) toliqishi oqi- 
batida yemiriladi. M etallarning toliqib yemirilishi qayishqoq defor- 
matsiya bilan bog‘liq. U detallarning ishlash qobiliyati batam om
yo‘qolishiga olib keladi.

---

M u stah k am lik
— ashyoning yem irilishiga nisbatan m uayyan 
zo‘riqishga (oquvchanlik chegarasiga) qadar qarshilik ko‘rsatish xusu- 
siyati. U ashyoning xossalariga va qo ‘yilgan fizik maydonga bog‘liq bo‘lib, 
asosan zo ‘riqishning qiymatiga, uning o‘zgarish tezligiga, deformatsiya 
turiga h am da zo'riqqan holatning xarakteriga qarab o‘zgaradi.
Yuklanish k o‘p m arta ta ’sir etganda detallar yuklanish bir m arta 
ta ’sir etgandagidan ancha kichik z o ‘riqishlarda yemiriladi. Takroriy 
yuklanishlar soni k o ‘p b o ig a n d a yem iruvchi kuchlanishlar faqat 
m ustahkam lik chegarasi va oquvchanlik chegarasidan em as, balki 
qayishqoqlik chegarasidan ham kichik boMadigan hodisa m etallar- 
ning toliqishi deyiladi.
Issiqdan yemirilish 
issiqlik maydoni ta ’sirida sodir bo‘ladi. M ashi- 
naning b a’zi detallari ishlayotgan vaqtda qiziydi, oqibatda ilgari ular- 
ning ashyosida hosil qilingan tuzilish buziladi va ular o ‘zining xizmat 
qilish xossalarini yo‘qotadi. Bunday detallarga silindrlar kallagi, yonish 
kameralari, porshenlar, chiqarish kollektorlari va quvurlari kiradi.
M ashinalar elektr jihozlarining tok o ‘tkazuvchi detallari simlar, 
chulg'am lam ing izolyatsiyasi buzilishi yoki ulaming o ‘zi uzilishi oqi- 
batida qisqa tutashuv yoxud «massaga» ulanish bo‘lganda issiqlik ta ’sirida 
kuchli zo ‘riqadi. Issiqdan yemirilgan detallar ta’mirlanmaydi.