Ishning nomi: uzatmalar qutisining har bir pogʻonadagi uzatishlar sonini aniqlash ishdan ko‘zlangan maqsad

3 – Laboratoriya ishi

Ishning nomi: UZATMALAR QUTISINING HAR BIR POGʻONADAGI UZATISHLAR SONINI ANIQLASH

Ishdan ko‘zlangan maqsad: berilgn avtomobil kuch uzatmasining, uzatmalar

qutisining va asosiy uzatmaning uzatish sonini
aniqlash usullari bilan tanishish va aniqlash.
Kerakli asboblar: tirsakli valni aylantiruvchi asbob, bo‘r,
kalkulyator, domkrat.
Nazariy ma’lumot: Kuch uzatmasi dvigatel validan kelayotgan burovchi momentni o‘zgartirilgan xolda yetakchi g‘ildiraklarga uzatib beradi. Kuch uzatmasiga kuyidagi mexanizm kiradi: ilashish muftasi, uzatmalar kutisi, kardanli uzatma, asosiy uzatma, differensial va yarim o‘klar. Ilashish muftasi dvigatelni uzatmalar kutisidan qiska muddatga uzib kuyishga, uzatmalarni ravon ulashga va avtomobilni ravon kuzgatishga xizmat kiladi. Uzatmalar kutisi dvigatel xosil kilgan burovchi moment kattaligini oshirib kardanli uzatmaga yetkazib beradi. Shu bilan birga dvigatelni qiska yoki uzoq muddatga kuch uzatma mexanizmlaridan ajratib qo‘yadi. Shuningdek, uzatmalar kutisi avtomobilning orqaga yurishini ta’minlaydi.
Dvigatel, ilashish muftasi va uzatmalar kutisi blok shaklida joylashib, ularning asosiy o‘qlari bir to‘g‘ri chizikda yotgani uchun ularni kuch bloklari deb yuritiladi.
Mashg‘ulotni o‘tkazish tartibi
Berilgan avtomobil yetakchi g‘ildiragini domkratda ko‘taramiz va uning
yer bilan bog‘langan joyini bo‘r bilan belgilaymiz.
Kuch uzatmasining uzatishlar sonini aniqlash
U_ku = U_au U_uq
Bu yerda U_au – asosiy uzatmaning uzatish soni
U_uq – uzatmalar qutisining uzatish soni

1. 
   Asosiy uzatmaning uzatish sonini aniqlash
   

Uzatmalar qutisini to‘g‘ri pog‘onaga ulaymiz (U_uq = 1). Ko‘tarib qo‘yilgan yetaklovchi g‘ildirakni 10 marta aylantiramiz (n_k = 10) va shunda tirsakli valning necha marta aylanganligini aniqlaymiz (n_ye) va asosiy uzat-
maning uzatish sonini quyidagi tenglama bilan aniqlaymiz
U_au = n_ye /n_k
2. Uzatmalar qutisining uzatishlar sonini aniqlash
Endi uzatmalar qutisining boshqa pog‘onalardagi uzatish sonini aniq-laymiz. Birinchi pog‘onani ulaymiz va yuqorida bajarilgan ishni takror-laymiz. Har bir pog‘onani ketma-ket ulab yetakchi g‘ildirakni 5 martadan aylantiramiz va tirsakli valning har bir pog‘onadagi aylanishlar sonini aniqlaymiz.
U_uqI = n_g‘ /n_ye ;
U_{uq II} = n_g‘ /n_ye ;
U_{uq III} = n_g‘ /n_ye .

3. 
   Stenddagi uzatmalar qutisi va asosiy uzatmaning
   

uzatish sonini aniqlash
Uzatmalar qutisining har bir pog‘onadagi uzatishlar sonini aniqlash uchun ulangan pog‘onadagi shesternyalarning tishlar sonini hisoblaymiz va quyidagi tenglama orqali uzatishlar sonini aniqlaymiz.

U_уқI =



,

U_уқII =

Z₁ Z₃ Z₁ Z₅

Z₂ Z₄ Z₂ Z₆
Asosiy uzatmaning uzatish soni yetaklovchi va yetaklanuvchi shesternya tishlar sonini hisoblash orqali aniqlanadi.
U_au = Z₂ /Z₁


Laboratoriya ishi bo‘yicha XULOSA: